Het perfecte systeem?

Welkom in Qualityland. Alles loopt hier op rolletjes, want algoritmes optimaliseren het gehele leven. Dat is in elk geval de bedoeling. Peter krijgt echter een artikel toegestuurd door TheShop waar hij geen behoefte aan heeft en probeert dit te retourneren. Wanneer dit niet mogelijk blijkt te zijn, komt hij in opstand. Dit met hulp van de machines die hij had moeten slopen maar die hij in plaats daarvan in zijn kelder ondergebracht heeft.. Tegelijkertijd wordt in de politiek een androïde als kandidaat naar voren geschoven. Wie zal het leiderschap winnen: mens of machine?

De opbouw van het boek is origineel en verrassend. De verschillende verhaallijnen worden afgewisseld met delen uit een persoonlijke reisgids, advertenties en nieuwsberichten. Op die manier kan de lezer meer leren over Qualityland. De onderbrekingen sluiten steeds goed aan bij het verhaal, waardoor het samen een mooi geheel vormt.

De verteller van Qualityland is Kalliope, een androïde die ook als personage in het verhaal voorkomt. Hierin vertelt Kalliope ook dat ze een sciencefiction roman wil gaan proberen te schrijven, wat het boek is dat wij als lezer nu in handen hebben. Een interessant gegeven, want dit zegt iets over de betrouwbaarheid van de verteller en geeft dit boek een extra dimensie.

Het verhaal is met veel (droge) humor geschreven. Onder de oppervlakte bevindt zich echter een serieuzere toon. Marc-Uwe Kling (of Kalliope?) laat zijn personages nadenken over de gevaren van een superintelligentie: hoe zinvol is ons bestaan nog als alles beter door een computer gedaan kan worden? Het verhaal gaat echter verder dan alleen de gevaren van AI, zo wordt het ook duidelijk gemaakt dat het niet goed is als mensen in hun eigen bubbel leven, dat ze met andere mensen en informatie geconfronteerd moeten worden om een goede mening te kunnen vormen.

Er is ook kritiek op de maatschappij. De kandidaatsverkiezingen zijn natuurlijk ook erg grappig, maar geven daarnaast een signaal af hoe de schrijver over verkiezingen denkt. Want hoe kan het gebeuren dat een racistische kandidaat die nog geen zinnig woord gezegd heeft, het beter in de peilingen doet dan de kandidaat die verstandige dingen zegt? Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de invloed van manipulatie. Verder is er wat onderhuidse kritiek op hoe mensen met een hogere positie een voorkeursbehandeling krijgen:

“We hebben een melding gekregen...’ zegt de politieagent.
De dienaar der wet werpt eerst een blik op de ruïnes van de woonkamer en vervolgens op Martyns level.
‘… maar zo te zien is hier alles in orde’.

Qualityland is een grappig boek over een wereld waarin AI het leven bepaalt en geeft een beeld van hoe onze toekomst eventueel zou kunnen worden. Onder de oppervlakte zitten veel kritische vragen over de samenleving en dat geeft dit boek extra inhoud. Een interessant en boeiend boek dat fijn wegleest en voor een lach op het gezicht zorgt, maar ook tot nadenken stemt.