Een nieuwe serie van Indidrason

IJsland 1941, de grootste Amerikaanse troepenconcentratie op het noordelijk halfrond bevindt zich in IJsland een strategisch punt in de oorlog tegen de nazi’s. Wat ik niet wist was dat de Amerikanen al voor ze officieel deelnamen aan de tweede wereldoorlog al zo massaal aanwezig waren in IJsland. Ik dacht dat ze tot aan Pearl Harbour ‘neutraal’ waren. Dat de Britten er een hoofdkwartier hadden lijkt me logisch, maar dat ze zo vroeg al de controle over gaven aan de Amerikanen was me niet bekend. Indridason zal wel weten waarover hij praat, want ook in zijn ‘Erlendur’ reeks, wordt er regelmatig gerefereerd aan gebeurtenissen tijdens de Amerikaanse bezetting, die voortduurde tot lang na de oorlog en diep in de koude oorlog. Ik heb dus even opgezocht hoe het nu zat:

“Op 9 april 1940 capituleerde Denemarken aan Duitsland. IJsland viel onder de Deense kroon. De IJslandse regering weigerde de Britse zijde te kiezen in de oorlog. Wegens de strategische ligging van het eiland besloten de Britten het te bezetten. Amerikaanse strijdkrachten losten de Britse een jaar later af op 8 juli 1941, hoewel dit land op dat moment nog niet officieel betrokken was bij de oorlog. Zij bleven er voor de gehele duur van de oorlog. IJsland werkte wel samen met Britten en Amerikanen maar bleef officieel neutraal.”
Main article: Occupation of Iceland
“British troops arrived and many stayed in the city of Reykjavik, causing much social disruption among the citizens. Women and young girls were thought to have had sexual relationships with the British soldiers. Reports also showed an increase in prostitution. This interaction also caused some hostility between the soldiers and Icelandic men. The large-scale interaction between young Icelandic women and soldiers came to be known as Ástandið ("the condition" or "situation") in Icelandic”

Het verhaal zelf gaat over een handelsreiziger die dood wordt aangetroffen in een kelderwoning. Hij kreeg een nekschot en de kogel is afkomstig uit een Amerikaans wapen. Vanwege die connectie wordt de IJslandse rechercheur Flovent aangevuld met Thorson, een Canadese MP van IJslandse afkomst. Geen van beiden heeft veel ervaring met moord, maar ze kunnen, tegen alle verwachtingen in, wel met elkaar opschieten. Al snel blijkt dat de vermoorde niet de bewoner van het appartement is maar een andere handelsreiziger. Beide mannen hadden elkaar gekend als kind en toen is er vanalles gebeurd dat nu wordt opgerakeld. De dode had net een relatie achter de rug met een vrouw die nu een verhouding heeft met een Engelse militair. Ook kan er sprake zijn van spionage. Er zijn dus pistes genoeg om te onderzoeken. Ondertussen willen de Amerikanen het onderzoek naar zich toe trekken, maar geen van beide speurders wil daar van weten.
Omdat ik ondertussen al de verhalen van Indridason over inspecteur Erlendur al heb gelezen, ben ik aan een andere korte reeks van hem begonnen. Het zijn andere hoofdpersonen en dit keer zit er ook geen verdwijning (al kan je de vlucht van Felix misschien wel zo noemen) in het verhaal, maar de stijl en de thema’s zijn wel dezelfde. Ook in zijn andere boeken gaat het immers vaak over dingen die met de Amerikaanse bezetting te maken hebben.
Het einde is een beetje teleurstellend. We komen wel te weten hoe het allemaal in elkaar steekt, maar van een echte straf is eigenlijk geen sprake. Zoals in het echte leven dus.
Wie is de tweejarige die op het einde van het boek naar de parade kijkt? Even dacht ik toch weer aan Erlendur, maar die groeide op in de hooglanden. De schrijver zelf is te jong. Misschien is het Marion Briem?