Een modern sprookje in de voetsporen van Grimm

Na het tweemaal gelezen hebben van ‘In de ban van de ring’ en elke film van Tolkien gezien te hebben, verlangde ik naar zo’n symbolisch boek als dit met een vrouwelijke heldin in de hoofdrol. Dat is Agnieszka in ‘Ontworteld’ geworteld. Op en top! Hopelijk gaan ze dit boek echt nog een keer verfilmen. In het begin van het boek verwachtte ik dat het verhaal lief en zacht zou blijven. Zoiets als het sprookje Belle en het beest. Maar gaandeweg loopt de spanning, wanhoop en geweld op. Ook komt er een pittige seksscène in voor. Het is dus eerder een Grimm-ig sprookje dan een zoet sprookje geworden voor jonge kinderen.
Het zit boordevol Jungiaanse symboliek. De Draak in het verhaal vervult het mannelijke, rationele en ‘ontwortelde’ aspect, en Agnieszka het vrouwelijke, intuïtieve, helende en verbindende aspect: “...hij hield elk meisje in zijn toren tot haar wortels waren afgestorven en het kanaal zich sloot.” Elke decennium was de Draak gewoon een nieuw meisje van achttien uit een dorp in de vallei mee naar zijn stenen toren te nemen.
Ditmaal vindt de Draak in Agnieszka geen gewoon ‘kanaal’ in het uitverkoren meisje maar een heks in de dop. Daar is ze zichzelf aanvankelijk totaal niet bewust van. Hij ergert zich dood aan haar klunzigheid, slordigheid en aan haar algemene manier van doen. Ze went aan zijn voortdurende norsheid en chagrijn en is al gauw niet meer bang voor hem. Het Woud moet door zijn magie beteugeld worden wil het vruchtbare land niet overwoekerd en besmet raken. Al decennialang doet de Draak aan het pappen en nathouden van het Woud. Zo houdt hij het in toom, maar Agnieszka is vast van plan het mystieke kwaad in het Woud voor eens en altijd te vernietigen. Ze krijgen er onenigheid over: “Het Woud wordt niet verslagen door wilskracht, zei ze.” Agnieszka wil de besmetting van het Woud met wortel en al uitroeien. Vandaar de titel denk ik. Omdat zij zo’n groot hart heeft voor alles wat leeft, wordt hij vaak tegen wil en dank meegezogen in haar goedbedoelde hulpacties, die het vernietigingsplan van het Woud juist haarfijn in de kaart speelt. De bezielende woede van het Woud vindt zijn oorsprong en is opgeslagen in de Woudkoningin. Met hulp van anderen trekt Agnieszka het Woud in en bevrijdt de koningin van Rosja schijnbaar onbesmet uit een hartboom. Onwetend wat ze daarbij ontketent aan ellende.
Eind goed, al goed. Maar de les uit dit boek dringt goed door aan zijn lezers. Koester je het leven en groei, of koester je wraak en woede wat tot vergankelijkheid, onbeweeglijkheid en rotting van de (onze) natuur leidt? Een sterke boodschap in deze tijd waarin wij ons steeds meer bewust worden van onze noodzakelijke liefde voor en het behoud van een leefbare aarde.