Een eigentijdse versie die meer heeft verloren dan gewonnen

Deze versie is een eigentijdse bewerking van Alice in Wonderland, een prettige mooi geïllustreerd voorleesboek voor kinderen in de leeftijd 6 tot 9 jaar. De eerste indruk is veelbelovend, Ed Franck heeft een soepel lopend verhaal geschreven, met gedichten die grappig en vlot zijn en zeker hun eigen waarde hebben, ook al verschillen ze enorm van de bron. Rébecca Dautremer maakte de illustraties, ze zijn knap en fantasievol gemaakt, soms prachtig, soms grappig, maar vaak ook wat akelig. Niet dat sommige personages in het origineel niet wat naars uitstralen, maar de tekeningen in dit boek zijn indringender, daar moet je van houden. Punt van kritiek, soms kloppen de tekeningen niet helemaal met de tekst, een duidelijk voorbeeld daarvan is de tekening van het personage Zeven, in de tekst is dat een schoppen zeven en in de illustratie een harten zeven, terwijl er niet voor niets voor het kaartsymbool schoppen (spades) is gekozen, de speling met taal laat de schoppenkaarten werken in de tuin.

Het is als los verhaal zeker goed voor te lezen aan kinderen, maar haalt het niet bij het origineel qua diepgang en subtiele details. De kracht van het origineel zit hem tenslotte niet alleen in het verhaal, maar juist ook in de filosofische insteek, de taal, de typische Britse humor, de historisch-culturele waarde en de Victoriaanse tijdgeest. Alice in Wonderland zit geniaal in elkaar en elke vertaling verliest hoe dan ook íets, dat is onvermijdelijk, daarvoor speelt Lewis Carroll gewoon te veel met taal en logica (wat past bij zijn wiskundige achtergrond). Maar geregeld vind ik Ed Francks taalgebruik plat en weinig subtiel. Zo laat hij in zijn versie de Hertogin zeggen: ‘Zo te zien ben jij maar een dom wicht!’, diezelfde zin is in het origineel: 'You don't know much and that's a fact.'. Zet deze twee zinnen naast elkaar en het verschil in toon is duidelijk. Tegelijkertijd voegt hij juist elementen aan Alice' karakter toe, zodat het niet meer dezelfde Alice is.
Daarnaast heeft Ed Franck het geheel hier en daar ook aardig ingekort, er zijn hele stukken uit conversaties verdwenen. In het hoofdstuk 'Een Maffe Theevisite' ('A Mad Tea-Party') is na het opgeven van het raadsel (zie fragment hieronder) het gesprek in zijn geheel verdwenen, terwijl dit soort gesprekken juist de kracht zijn van het boek. Bovendien wordt het raadsel uit ditzelfde fragment niet opgelost! In 1896 schrijft Lewis Carroll daarover "Enquiries have been so often addressed to me, as to whether any answer to the Hatter's Riddle can be imagined [...] the Riddle, as originally invented, had no answer at all." Ed Franck heeft het raadsel verandert in 'Ken jij het verschil tussen een vogel en een schrijftafeltje?' en lost het raadsel juist wèl op.

Fragment:
"The Hatter opened his eyes very wide on hearing this; but all he said was, `Why is a raven like a writing-desk?'
`Come, we shall have some fun now!' thought Alice. `I'm glad they've begun asking riddles.--I believe I can guess that,' she added aloud.
`Do you mean that you think you can find out the answer to it?' said the March Hare.
`Exactly so,' said Alice.
`Then you should say what you mean,' the March Hare went on.
`I do,' Alice hastily replied; `at least--at least I mean what I say--that's the same thing, you know.'
`Not the same thing a bit!' said the Hatter. `You might just as well say that "I see what I eat" is the same thing as "I eat what I see"!'
`You might just as well say,' added the March Hare, `that "I like what I get" is the same thing as "I get what I like"!'
`You might just as well say,' added the Dormouse, who seemed to be talking in his sleep, `that "I breathe when I sleep" is the same thing as "I sleep when I breathe"!'
`It is the same thing with you,' said the Hatter, and here the conversation dropped, and the party sat silent for a minute, while Alice thought over all she could remember about ravens and writing-desks, which wasn't much."

De originele Alice in Wonderland heeft bovendien als extra kracht dat het verhaal met je meegroeit. Hoor je als jonger kind vooral het verhaal zelf, daarna ga je steeds meer nadenken over wàt er wordt gezegd, je probeert de kronkels in de taal en logica te begrijpen, je ziet steeds meer grapjes en spitsvondigheden die erin verwerkt zijn. Zelfs als volwassene blijft de humor leuk en het boek interessant doordat je dan ook de symboliek in zijn totaliteit ziet, die van de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van kind naar volwassene. Na ruim 150 jaar heeft het boek zijn literaire waarde nog steeds niet verloren, het is uniek en briljant.