Meesterverteller zuigt je mee in levendig geschiedenisverhaal

In het boek maken we kennis met de drie broers Lauritz, Oscar en Sverre Lauritzen uit een arme vissersfamilie van het Noorse Westland (Vestlandet) tegen het einde van de 19de eeuw,. Als hun vader samen met een oom van hen op zee sterft, komen er twee arme families met heel wat monden te voeren zonder vader en kostganger te staan. De drie jongens worden weggestuurd naar een familielid waar ze in een touwslagerij kunnen gaan werken in de nabij gelegen stad Bergen. Door een speling van het lot komt de eigenaar van die fabriek te weten hoe technisch begaafd ze wel zijn. Dankzij hem kunnen ze hun basisopleiding afronden en de beste ingenieursstudie van die tijd in Dresden in het Duitse keizerrijk gaan volgen. Daartegenover staat dat zij zich in de bouw van de nieuwe spoorlijn in het noorden van Noorwegen moeten engageren als zij afgestudeerd zijn. Het is een optimistische tijd in Noorwegen en over gans Europa voor zij die de kansen krijgen, die nieuwe innovaties en heel wat technische vooruitgang belooft.

Als de drie broers uit Dresden terugkeren, hebben ze alle drie heel wat meegemaakt en hebben ze een nauwe band met Duitsland opgebouwd, waarmee Noorwegen voordien al op goede voet stond. Dus is het vooral het Duitse perspectief dat in dit boek aan bod komt. Slechts één van hen gaat echter terug naar Noorwegen om zijn vroegere belofte in te lossen, wat voor Lauritz een kwestie van eer is. Hij heeft echter in Dresden een diepe liefde ontwikkeld voor een pittige dame van adellijke afkomst, Ingeborg en belooft haar terug te keren om haar hand te komen vragen. Zijn beide broers komen echter elders terecht: Oscar vertrekt na een onbeantwoorde liefde te hebben meegemaakt naar het koloniale Duitse Oost-Afrika (het vasteland van Tanzania buiten Zanzibar, Burundi en Rwanda). Sverre maakt het nog bonter in Lauritz’ ogen, die heeft ontdekt dat hij homoseksueel is en naar Engeland trekt met zijn grote liefde Lord Manningham. (Ik mag hier niet verder over vertellen, maar het verhaal van Sverre wordt verder uit de doeken gedaan in het tweede deel Dandy uit het Noorden).

Het is moeilijk om me niet te laten meeslepen en hier meer in te gaan op hun beider belevenissen. Guillou moet enorm veel opzoekwerk hebben gedaan voor dit boek en zijn volledige Grote Eeuw-reeks uiteraard omdat dit echt een super levendige geschiedenisles is die bulkt van referenties en feiten naar zowel de Noorse als de Duitse geschiedenis, incl de koloniale in Oost-Afrika, ook door de omliggende kolonisatoren van de Britten, de Belgen en de Portugezen. Met name heb ik voor het eerst gelezen over de hevige gevechten in deze kolonies gedurende W.O. I. Dat is om niet goed van te worden natuurlijk, zo verschrikkelijk maar wel tegelijkertijd hier ook echt spannend uit de doeken gedaan. De referenties naar de Belgische koning Leopold II en zijn later aan de regering overgegeven, privé-kolonie, Congo zijn beenhard. Al in die tijd waren zijn wreedheden blijkbaar al bekend tot over de grenzen heen en werden ze druk becommentarieerd. Hoe de andere kolonisatoren in Afrika omgingen met de bevolkingen uit hun kolonies, daar geeft Guillou indirect uiteraard ook commentaar op. Mij fascineerde het Afrikaanse deel als Belgische lezer met een interesse voor de politieke situatie in onze ex-kolonie zeker ook. Delen van Duits Oost-Afrika, met name Rwanda en Burundi, werden trouwens na W.O.I door Duitsland afgestaan aan België. En de afwisseling tussen zowel de vredes- als de oorlogstoestanden in Noorwegen en Afrika was ook enorm goed gedaan. Wat bv ook aan bod kwam, waren de wilde dieren in het Afrikaanse binnenland, hoe hier op werd gejaagd maar ook hoe mensen ze neerschoten om zichzelf te beschermen. Er waren toen ook nog geen afgeschermde gebieden en dieren en mensen kwamen elkaar toen voortdurend tegen en vormden een bedreiging voor elkaar. De kolonisatoren kregen er zeker ook een kick van om hen neer te schieten, en ivoor, dierenhuiden en tropisch hout werden belangrijke exportgoederen voor sommige koloniale handelaren, waar Oscar er één van werd uiteindelijk.

Jan Guillou is een echte meesterverteller, ook zijn levendige schrijfstijl en excellente beschrijvingen maken het er naar. De vertaler Bart Kraamer komt de eer uiteraard ook toe van een zo razend vlot leesbaar boek te hebben geschreven natuurlijk.