Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een liefdevol en doordringend verhaal van eenzaamheid

Nathalie B1 14 oktober 2017
Beate Teresa Hanika (1976) schreef een prachtige roman met als hoofdpersonage Elisabetta, een oude joodse vrouw in Wenen. Ze leeft in haar herinneringen, waar ik het later nog even over zal hebben, en met de stemmen van haar 2 zussen steeds naast haar. Haar nieuwe onderhuurster, het Duitse meisje Pola, komt willens nillens ook haar leven binnen.

In haar tuin staat een abrikozenboom die haar met zijn zoete geur terug naar het verleden brengt en waarvan ze altijd de vruchten heeft geplukt, en ze zich dikwijls onder verborg. In een prachtige, rake stijl beschrijft Hanika door de intieme gedachtegangen, de stemmen van de zussen, de belevenissen uit het verleden en de weinige dialogen in het heden met Pola hoe eenzaam Elisabetta wel is en hoe ze zo op zichzelf leeft. Eenzaamheid is troef in dit verhaal, ook de situatie van Pola in een kort geleden verleden kan hierdoor beschreven worden.

Elisabetta is relatief gezien vrij lang met haar ouders en zussen in Wenen kunnen blijven wonen, dankzij haar vader die arts was in een gerenommeerd ziekenhuis. Haar moeder, joodse en zangeres bij het Wiener Konzerthaus, kon echter niet blijven werken. Op een bepaalde dag tijdens het laatste jaar van W.O.II als zij toch – buiten de wil van haar ouders om – uit huis is, staat de SS aan haar deur om haar ouders en zusjes op te halen, en staart zij hen net tegemoet terwijl de soldaten haar niet kunnen zien. Ze weet zich schuil te houden en het concentratiekamp waar haar familie naartoe gestuurd wordt, te ontlopen, zelfs nadat ze zich zelf nog gaat aangeven om haar familie te kunnen terugvinden. Op deze manier overleeft ze de oorlog en blijft haar ouderlijk huis het adres waar ze blijft wonen. De zielen van haar zussen en de herinneringen van haar verleden blijven echter steeds bij haar.

Het boek is fragmentarisch opgebouwd vanwege het verspringen tussen de herinneringen van Elisabetta en het verhaal van Pola, dat ons uit het standpunt van Elisabetta wordt verteld en hoe zij het van haar gehoord heeft. Op een bepaald moment geraken hun vorige levens ook in elkaar verweven, waardoor het af en toe wel verwarrend wordt om goed te kunnen blijven volgen. De belevenissen uit het verleden van Elisabetta zowel als die van Pola, over vriendschappen, liefde en verraad, worden echter zo levendig verteld alsof je er zelf bij bent. Daar is op zich niks vaag of abstract aan. Haar herinneringen zijn op een bepaalde manier ook geen flashbacks maar in feite situaties die ze opnieuw beleeft. De gesprekken die ze nog steeds met haar zussen voert, vooral dan met haar zus Rahel, geven haar huidige leven vooral ook de echo van haar verleden mee waardoor ze er niet los van kan komen, en geen nieuw sociaal leven kan opbouwen.

De geschiedenis van W.O.II herhaalt zich in dit boek, het standpunt is echter origineel en op een liefdevolle, tedere manier verteld in een doordringende, beeldrijke taal.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Nathalie B1