Lachen als wapen

Het was dikke pret om dit boek na jaren te herlezen! Deels uit nostalgie: als student volgde ik college over Eco's wetenschappelijke werk - hij is een autoriteit in de 'semiotiek': de wetenschap van taal en betekenis- en over postmodernisme, en deze roman zit vol semiotiek en postmodernisme. Maar belangrijker nog is dat het boek gewoon prima in elkaar zit. Spannend, onderhoudend, vaak ook carnavalesk, tot de nok gevuld met mooie filosofische gedachten over de problematische verhouding tussen 'taal' en 'werkelijkheid', doordesemd van interessante doorkijkjes in de denkwereld van Middeleeuwse monniken en denkers, vol passages die op meeslepende wijze de schoonheid laten zien van het filosofisch denken, en dat alles dan verpakt in een smakelijke detective. De boodschap bevalt mij bovendien bijzonder: 'Misschien heeft hij die de mensen liefheeft tot taak hen te laten lachen om de waarheid, de waarheid te laten lachen, want de enige waarheid bestaat erin te leren hoe zich van de ongezonde hartstocht voor de waarheid te bevrijden.' Elke waarheid, hoe diepzinnig ook, is relatief, elke orde, hoe vernuftig ook, is een schijnorde. Autoriteiten overtuigen ons vaak van hun waarheid door een beroep op onze angst, maar radicale filosofische skepsis en een gezonde dosis humor wapenen ons tegen die angst. Dat is in mijn beleving wat Eco ons in De naam van de roos op mooie, humoristische en overtuigende wijze laat zien. Zonder meer een klassieker dus, waarmee ik mij uitstekend heb vermaakt.