Sleur en verlangen

Dit is het tweede deel van een zesdelige autobiografische romancyclus, en ik heb het met veel plezier gelezen. Het boek draait om de innerlijke worstelingen van Karl Ove Knausgard: hoe hij totaal ondergedompeld raakt in de alledaagse drukte van huwelijk en ouderschap, hoe die drukte en sleur hem zo opslokt dat hij totaal niet meer aan schrijven en ervaringen van diepere schoonheid toekomt, hoe hij vrouw en kinderen soms haat terwijl hij op andere momenten weer veel (mooi beschreven) liefde en ontroering voelt, hoe hij door dit alles tot in zijn haarvaten gefrustreerd raakt, en hoe hij uit dat alles dan toch weer inspiratie put voor reflectie en voor nieuwe romans.

Heel veel bladzijden gaan over wel heel alledaagse huiskamertafereeltjes, zoals boodschappen doen, kinderfeestjes of de afwas doen. Dat soort dingen interesseert mij dus echt TOTAAL niet, maar om de een of andere reden verveelde Knausgard mij hiermee toch niet. Misschien omdat hij die alledaagse sleur zo treffend beschrijft. Misschien omdat hij onontgonnen gebieden openlegt: andere schrijvers negeren immers dit soort zaken, terwijl Knausgard zich er juist helemaal in onderdompelt, en dus is het voor een literator best vernieuwend om zo intens en treffend te schrijven over sleur en alledaagsheid. Misschien omdat die treffend beschreven sleur goed voelbaar maakt waarom Karl Ove zo gefrustreerd raakt. Misschien ook omdat die sleur afgewisseld wordt met diverse bespiegelingen over kunst en literatuur: bespiegelingen die op zichzelf al heel fraai zijn, en die door het contrast met al die sleur des te pregnanter worden. Te meer ook omdat schrijven voor Karl Ove pure levensnoodzaak is, een manier om zichzelf en de wereld in alle intensiteit te ervaren. Schrijven is voor hem een toegangspoort tot diepere gronden, tot verborgen rijkdommen die nog voorafgaan aan taal en cultuur, tot het sublieme en tot de ultieme schoonheid. Maar ja, probeer DAAR maar eens aan toe te komen met drie brullende koters om je heen.

Zowel die alledaagse sleur als die verlangens naar ultieme schoonheid (en intensiteit) vond ik mooi opgeschreven. Spannend vond ik ook hoe onverbloemd Knausgard schrijft: hij is opmerkelijk openhartig over zijn frustraties en zijn zelfhaat, en ook over de wat minder gunstige kanten van zijn dierbaren en familie. Bovendien beschrijft hij zowel zijn gevoelens van ontroering en tederheid als zijn frustraties en conflictgevoelens heel overtuigend. Het boek is soms tegelijk een liefdesverklaring en een afrekening, en dat is spannend. Even spannend vind ik hoe het boek is opgezet: geen chronologisch verlopend verhaal, zoals je in een autobiografische roman zou verwachten, maar een fraai gecomponeerd bouwwerk van flash backs, flash forwards, mijmeringen, herinneringen en beschouwingen. Dat is naar mijn smaak rijker, dieper en gevarieerder dan een 'gewoon' verteld levensverhaal.

Nu ik deel 1 en 2 van deze romancyclus gelezen heb zijn er nog wel allerlei losse eindjes. Zo zijn diverse vroegere liefdes van Karl Ove al wel genoemd, maar nog niet beschreven. Ook is nog niet duidelijk of hij de zo wurgende alledaagse sleur in kunst zal gaan sublimeren, of dat hij die sleur gewoon op een of andere manier gaat accepteren. Zijn verlangens naar ultieme schoonheid en het sublieme worden prachtig beschreven, evenals de vervoering die hij soms even voelt bij een mooi landschap of bij kunst en literatuur, maar we weten na twee delen nog niet of dit soort verlangens en vervoering zullen worden verdrongen door sleur en frustratie of juist niet. Ik ben benieuwd hoe Knausgard dit alles heeft uitgewerkt in de vier delen die nog moeten komen. Dus ik wacht met spanning de volgende vertalingen af!