Een magisch-realistische love-story

Recensie Lars Mytting: De Zusterklokken

Een boeiend verhaal over de liefde tussen de Noorse boerendochter Astrid Hekne en de Duitse architect en historicus Gerhard Schönauer uit Dresden. Op de achtergrond speelt telkens mee de door Astrid’s familie ooit aan de kerk geschonken twee klokken met een bijna magische klank en betekenis, gegoten met het familiezilver erin. Ze stonden symbool voor de tragische dood van een Siamese tweeling, vandaar de naam Zusterklokken en ze dateren uit de middeleeuwen. Het eigenlijke verhaal speelt zich af aan het eind van de 19e eeuw, als dominee Kai Schweigaard naar Butangen komt en met tomeloze inzet zich uiteindelijk een plaats weet te veroveren in de eenkennige dorpsgemeenschap. De bevolking in Butangen is nog steeds maar gedeeltelijk gekerstend en houdt er zeer oude voorchristelijke Noors-Germaanse gewoonten op na. Kai vat een liefde op voor Astrid, die uiteindelijk niet wordt beantwoord. Wel bloeit er wederzijdse liefde op tussen Astrid en Gerhard. De kerk in Butangen, een zgn. staafkerk, is uniek doordat deze ongeschonden de tand des tijds heeft overleefd en het is de opdracht van Gerhard om de kerk af te breken en in Dresden weer op te bouwen. Schweigaard wil een nieuwe kerk bouwen, zeker na de dood van een oude vrouw (met de achternaam Mytting!) door de kou in de oude staafkerk. Deze zou dan een bezienswaardigheid worden in Dresden. Het probleem wordt gevormd door de klokken, die steeds een betoverende uitwerking hebben op Astrid en op Gerhard, maar ook op Kai.
Astrid raakt zwanger van Gerhard van een tweeling en ze worden in de echt verbonden door Kai, die zichzelf overwint en zijn gevoelens opzij zet. Hij groeit uit tot een goede pastor, met hart en oprechte aandacht voor de arme dorpelingen. Gerhard trekt onder zeer zware omstandigheden met de klokken naar Duitsland, krijgt onderweg een zwaar ongeluk dat hij ternauwernood overleeft. De klokken echter verdwijnen in een meer, onder het ijs. Uiteindelijk sterft Gerhard aan de gevolgen van het ongeluk.
Astrid intussen is naar een kliniek in Kristiania (nu: Oslo) gegaan om te bevallen. Er worden twee zonen geboren: Jehans en Edgar. Deze laatste sterft, maar Jehans wordt door Kai meegenomen naar Butangen. Daar begraaft hij Astrid tenslotte ook. Kai blijft het dorp trouw als dominee, maar zijn roeping is hij kwijt. Hij vervloekt God om alle droefenis en ellende die Astrid, Gerhard en hemzelf zijn overkomen.
Het boek is in feite ongeloofwaardig, maar het gaat naar mijn mening niet om de waarheid, maar om de waarachtigheid van het verhaal. Oppervlakkig lijkt het een wat platte love-story, maar door de tijd waarin het is geplaatst en het af en toe haast mythische karakter heeft het mij zeker geboeid. Mytting weet een goede balans te vinden tussen de rationaliteit van de zich ontwikkelende maatschappij buiten Butangen en het heidense geloof in de gesloten dorpsgemeenschap in Noorwegen.

Nico Smit