Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Het verhaal van een gedreven vrouw

Peter de Wolff 26 maart 2016
“Zij had de naam Bovary die zij droeg zo graag beroemd zien worden, prijkend in de boekwinkels, genoemd in alle kranten, vermaard in heel Frankrijk” (uit Madame Bovary).

Het is alsof Flaubert een voorzienige blik had. Want hoewel het bovenstaande citaat in de roman een andere duiding heeft, is Emma Bovary één van de bekendste vrouwelijke romanfiguren uit de wereldliteratuur geworden. Enerzijds heeft dat te maken met het feit dat er tot aan de twintigste eeuw sowieso weinig vrouwelijke protagonisten waren; de literatuur werd overheerst door mannen. Er waren voor Emma Bovary natuurlijk Catherine Earnshaw uit ‘Wuthering Heights’, die zich in soort dierlijke relatie met Heathcliff verhoudt. En dan was er Elizabeth Bennet uit Austens ‘Pride and prejudice’, die binnen de maatschappelijke conventies haar onafhankelijke geest probeert overeind te houden. Emma Bovary, gecreëerd door een mannelijke schrijver (hoewel gebaseerd op een waar gebeurd verhaal), staat voor een vrouw die geheel haar eigen gevoelens volgt, haar geluk nastreeft en zich niet tevreden stelt met een bijrol. Ze misbruikt zelfs haar huwelijk daar voor. Zij is zeer gedreven en streeft bijna als bezeten naar haar persoonlijke geluk.

Flaubert weet de ontwikkeling van Emma goed neer te zetten. Aanvankelijk is haar misnoegen met haar grijze bestaan zeer invoelbaar. Flaubert beschrijft haar gedachtenwereld, waarin ze droomt van een Parijs’ leven, haast als een zwelgend gevoel. In hoofdstuk 6 doet dat bijna denken aan een dokters- of ridderroman. De prins op het witte paard ontbreekt nog net. Die gedachten steken schril af bij het beeld dat zij heeft van haar man Charles, in wie zij steeds meer een mislukkeling, een nietszeggende persoon, een loser, een boer ziet:
“…hoe had zij in haar hoofd kunnen halen dat iemand als hij ooit tot iets in staat zou zijn, terwijl ze al twintigmaal had kunnen vaststellen wat voor onbenul het was”.

Gaandeweg gaat Emma, ontevreden over haar leven ‘in de kantlijn’ - mooi gesymboliseerd door de onbeduidende plaatsjes waar zij met haar man woont - over tot het nemen van meer risico’s, in de vorm van buitenechtelijke relaties. Uiteindelijk leveren die ook teleurstellingen op en daarnaast leiden zij tot de afgrond waarin Emma Bovary stort, grotendeels door haar eigen toedoen. Het gedrag van Emma wordt steeds egoïstischer, en daarmee ook irritanter.

Naast de emotionele wandel die Emma ondergaat, toont Flauberts roman ook elementen uit de tijd. Zo is daar de strijd tussen religie en wetenschap, het streven naar moderniteit, vooral vertolkt door de apotheker Homais. En de daarmee gepaard gaande grootheidswaan, zoals met de operatie van Hippolytes’ horrelvoet, die gigantisch mislukt.

Hoewel Emma de absolute hoofdpersoon van de roman is, wisselt Flaubert vaak van perspectief door ook vanuit de anderen te vertellen zoals Charles, Rodolphe en Léon.

Madame Bovary is een wervelend geschreven roman, die een krachtige vrouw portretteert, maar wel een kracht die haar uiteindelijke zwakte blijkt te zijn.
2

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Peter de Wolff