Een kleurrijk kunstboek

Een knallend, kleurrijk omslag met letters in reliëf trekt je het boek over kleuren in. Over zwartste zwart, het witste wit en het blauwste blauw waar je je blauw aan betaalde.

Al met de eerste pagina’s over zwart, wit, grijs wordt het belang van licht ten opzichte van kleuren en hun nuances duidelijk. Van Lieshout brengt het filosofisch: is wit een kleur? Is zwart een kleur? Of is zwart slechts het ontbreken van licht? Zwart kan afhankelijk van het licht meer of minder zwart zijn. Maar dat het ‘niets’ zou zijn, is niet waar: bij het dragen van een zwarte jurk zegt niemand: ‘Die heeft niets aan!’ Een treffend voorbeeld zijn Marten en Oopjen van Rembrandt. En, een grappige conclusie: niemand vindt grijs echt mooi of lelijk, behalve als het om een olifant gaat.

Daarna komen de ‘echte’ kleuren per stuk aan bod. Als vanzelf wordt een gedeelte natuurkunde door de tekst heen verweven, kleuren zijn tenslotte lichtstralen die weerkaatst en geabsorbeerd worden: een natuurkundig fenomeen!
Regenbogen, prisma’s, kleurtheorieën en verstrooide kleuren. Hoe kunnen we kleuren zien, gebruiken in verschillende situaties en technieken? Boeken worden met een andere techniek gedrukt dan schilderijen gemaakt, maar er kunnen wel overeenkomsten zijn. Ter vergelijking werk van Pissarro en de drukwijze van dit boek. Tegelijkertijd komen beelden uit de expressionistische kunst voorbij van o.a. Kandinsky, Mondriaan en Malevitsj.

De kleuren zijn op volgorde van ‘in de kunst uitgevonden’ en met de betekenis ervan besproken met daarbij een betekenisvol schilderij of kunstwerk. In de tijd van grottekeningen was er alleen bruin, daarna kwamen andere grauwe kleuren, werd bijv. het bietensap voor de rode kleur uitgevonden waardoor het palet van de schilder groter en kleuriger werd.
Het proces van bijv. de kleur geel was gevaarlijk. Eerst konden alleen giftige pigmenten gebruikt worden, totdat fabrieken de kleurstoffen konden namaken. Aan de hand van ‘De zonnebloemen’ van Vincent van Gogh wordt uitgelegd hoe kleuren kunnen veranderen door de tijd heen.

Een intrigerende vraag is waarom er niet meer kleuren zijn dan die we nu kennen. Natuurlijk gaat Van Lieshout hier uitgebreid op in. Zowel de verzorgde typografie als de schutbladen verdienen aandacht: sta bewust stil bij hoe het kijken van links en rechts naar het midden wordt ervaren, van complementair naar niet-complementair.

‘Kleuren’ is een zeer interessant kunstwerk op zich: rijk aan kunst, (kunst)historie en heeft meer inhoud dan de titel doet vermoeden. Van de Bourgondiërs, naar Pissarro tot aan het monument van Desruelles in Lille. Niet voor niets heeft het boek als ondertitel ‘Een tentoonstelling over kleuren & kunst’! Ted van Lieshout maakt op geheel eigen wijze een bedrieglijk eenvoudig uitziend veelomvattend werk over kunst. Voor veel doeleinden inzetbaar! Een onomstreden aanrader. Wat is dit boek genieten!