Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Meeslepend, liefde & verdriet

Sandra de Groot 22 januari 2018
Iedereen kent de verhalen over de leefomstandigheden in de kampen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zijn al talloze boeken over geschreven en films over gemaakt. Tevens zijn documentaires waarin daadwerkelijke beelden te zien zijn. Zo gruwelijk dat het bijna niet te bevatten is dat zoiets daadwerkelijk heeft kunnen gebeuren. Toch is het bewijs er en je kunt er niet omheen. Hoe ver zou jij gaan om te overleven in de meest gruwelijke omstandigheden? Hoe houd je hoop als je niet zeker bent of je de volgende dag wel zal halen? Hoe bescherm je de liefde van je leven als je al moeite hebt om jezelf te beschermen?

Het is April 1943 als de vierentwintig jarige Lale, een Slowaakse jood, op transport wordt gezet naar Auschwitz. Op dat moment denkt Lale nog dat hij simpelweg arbeid moet verrichten voor de Duitsers. Na een lange treinreis komt hij er achter dat er veel meer achter schuil gaat. Hij wordt geconfronteerd met mishandelingen, ziekte, dood en verderf. De SS regeert met ijzeren hand en niemand wordt gespaard. De Duitsers hebben hem alles afgenomen. Zijn bezittingen, zijn kleren, zelfs zijn haren en zijn identiteit. Niet langer is hij Lale, maar slechts een nummer. Nummer 32407. Ondanks de barre omstandigheden geeft deze jongeman de hoop niet op. Voor de Duitsers is hij dan misschien een nummer, maar hij is nog altijd Lale. Hij heeft hoop dat hij op een dag uit Auschwitz zal vertrekken en terug zal kunnen keren naar zijn familie. Overleven wordt echter steeds zwaarder. Dan krijgt hij de kans om de assistent te worden van de 'Tätowierer', de man die de gevangenen bij aankomst tot een nummer reduceert. Aangezien Lale geen andere optie heeft moet hij het baantje wel aannemen. Het drukt zwaar op zijn geweten om mensen tot een nummer te reduceren, maar hij doet het toch. Hij probeert er maar niet te veel bij na te denken. Hij kijkt altijd naar de arm die hij moet brandmerken, zelden naar de gezichten en spreekt geen woord tegen ze. Maar dan moet hij een groep vrouwen tatoeëren. Een jonge vrouw trekt onverhoopt toch zijn aandacht en hij is direct onder de indruk van haar. Als de Tätowierer verdwijnt wordt Lale gedwongen zijn plaats in te nemen. Hierdoor krijgt hij echter wel iets meer vrijheid binnen het kamp. Hierdoor weet hij zelfs zijn bewaker, een jonge SS-er, zover te krijgen om een briefje naar het meisje te sturen dat zijn aandacht heeft getrokken. Dit leidt uiteindelijk tot een ontmoeting. Langzaam maar zeker bloeit er een liefde op, al kijken ze er beiden verschillend tegen aan. Lale is positief en droomt over een toekomst met zijn Gita, gevangene 34902. Hij houdt vol dat ze op een dag samen het kamp zullen verlaten, kunnen trouwen en een gezin kunnen stichten. Gita is terughoudender en durft daar niet op te hopen. Maar door hun liefde voor elkaar groeit die hoop. Ze zien dood en verderf om hun heen, maar als ze samen zijn vergeten ze voor even al die ellende. Er dreigt echter gevaar van alle kanten en op sommige dagen kost het hun enorm veel energie om positief proberen te blijven denken. In 1945 verlaten Gita en Lale beiden het kamp, maar onder verschillende omstandigheden. Ze worden gescheiden en weten niet of de ander nog leeft. Hun beproeving is in de maanden en zelfs jaren daarna nog niet voorbij. Gaat het hun toch lukken om elkaar terug te vinden? Kan Lale zijn droom, een gelukkig leven met Gita, waar maken?

De meeste waargebeurde verhalen over de Tweede Wereldoorlog zijn eigenlijk altijd in de eerste persoon geschreven en in verleden tijd. De Tatoeëerder van Auschwitz onderscheidt zich hierin, aangezien het in de derde persoon geschreven is en in de tegenwoordige tijd. Hierdoor krijgt het verhaal een net iets andere dimensie; Je beleeft het alsof het vandaag gebeurd en niet als iets wat al lang is geweest.
Het boek volgt in de eerste instantie voornamelijk Lale, maar schakelt steeds iets vaker over naar Gita. Hierdoor krijg je een goed beeld hoe het er in het mannenkamp én vrouwenkamp aan ging. Tevens biedt het ook een blik aan in hoe verschillend Gita en Lale in het leven staan. Lale is hoopvol en positief terwijl Gita daar toch duidelijk meer moeite mee heeft. Waar Lale relatief veel vrijheid heeft, is dat bij Gita wel anders. Door het heen en weer switchen tussen deze twee personages is ook goed te zien hoe de ander daar mee om gaat. Het enige minpuntje is dat dit nogal abrupt gebeurd. De ene alinea zit je nog in de gedachtegang van Lale en het volgende moment, zonder aankondiging, schakel je ineens over naar Gita. In het begin is dat best even wennen, maar naarmate je verder leest wordt het steeds gemakkelijker om over te schakelen. Het verhaal begint in 1943 en eindigt in 1945 als de oorlog eindigt. Naarmate het boek vordert is wel te merken dat de personages het mentaal steeds zwaarder krijgen en het steeds moeilijker is voor hen om te overleven. De manier waarop schrijfster Heather Morris het waargebeurde verhaal van iemand anders verteld is indrukwekkend. Ze weet je mee te slepen in het lugubere wereldje van Auschwitz en de gedachten en gevoelens van de personages uitstekend te verwoorden. Je hoopt met hen mee op hun beste dagen en voelt hun verdriet en wanhoop tijdens hun slechtste dagen. Hoe onwerkelijk dit verhaal ook lijkt; het is onmogelijk om je af te sluiten voor alle emoties die deze twee jonge mensen gevoeld moeten hebben tijdens deze beproeving.

Dit boek is dan ook zeker een aanrader. Het is een stuk geschiedenis dat nooit vergeten mag worden of verloren mag gaan. Dit boek draagt daar zijn steentje aan bij. Beide hoofdpersonages zijn inmiddels al overleden, maar dit is een waardig eerbetoon aan hun nagedachtenis. Heather Morris heeft hiermee zowel prachtige als gruwelijke herinneringen van een oude man en diens vrouw op papier gezet. Bijzonder is ook het nawoord dat door de zoon van Lale en Gita is geschreven. Hij gunt je als toegift nog een kijkje in het leven van zijn ouders op latere leeftijd en hoe zij met deze herinneringen altijd zijn om gegaan. Het is prachtig dat hij op deze manier iets kan toevoegen aan het eerbetoon aan zijn ouders.

Quote uit het boek:
'Hij bukt zich en plukt voorzichtig de klaproos. Morgen zal hij een manier vinden om hem aan Gita te geven. Terug in zijn kamer legt hij de kostbare bloem voorzichtig naast zijn bed, voordat hij in een droomloze slaap valt, maar de volgende ochtend als hij wakker wordt, hebben de bloemblaadjes losgelaten en liggen ze opgekruld naast het zwarte hartje. Alleen de dood houdt stand op deze plek.'
1

Reageer op deze recensie