Ijzingwekkende jeugdthriller met sterke boodschap

Marloes Morshuis (1970) heeft meerdere jeugdboeken op haar naam staan. De kritische auteur maakt pittige onderwerpen voor jongeren bespreekbaar. Met haar boeken over klimaat, onderdrukking en oorlog schudt ze de jeugd van 9 tot 99 jaar wakker.

Ook in Borealis biedt Morshuis serieuze thema’s een podium. Naast de opwarming van de aarde is er ruimschoots aandacht voor vriendschap, stereotyperingen, autonoom zijn en kritisch blijven. De 13 jarige Joppe is een van de kinderen die is ontvoerd door Borealis: een groep wetenschappers die heeft voorspeld dat het einde der tijde nadert. Uit bijna elk land van over de hele wereld zijn kinderen ontvoerd die mee mogen als de zondvloed komt. Zij zullen overleven en een nieuwe wereld op aarde oprichten. Op een afgelegen plek in Alaska leren de kinderen vaardigheden die hun moeten helpen wanneer het einde nadert. Maar de kinderen missen hun familie. Zijn de motieven van Borealis wel zuiver? Waarom worden ze gevangen gehouden? Klopt het wel? En nog belangrijker, hoe krijgen ze hun vrijheid terug? Wat moet je geloven en wat niet? Wanneer ben je kritisch en wanneer overbezorgd? Dat zijn de strubbelingen waar Joppe steeds verder in verdiept raakt.

Morshuis’ vloeiende zinnen in combinatie met onverwachtse plotwendingen houden je constant in hun greep. Eenmaal begonnen met het verhaal geeft Morshuis kleine speldenkopjes aan informatie die zorgen voor argwaan. Het wantrouwen van Joppe voelt de lezer hierdoor ook. Je wilt weten hoe het verhaal zal gaan aflopen, maar keer op keer wordt duidelijk dat het je niet lukt om in te schatten wat er gaat gebeuren, noch om het boek weg te leggen. Tot de laatste bladzijden is onduidelijk hoe het plot zal verlopen. Uiteindelijk is het aan de lezer hoe hij hier invulling aan geeft.

Ondanks dat Borealis een fictief verhaal is, bevat het plot genoeg overeenkomsten met de werkelijkheid. We horen, zien en lezen veel over het gat in de ozonlaag en de klimaatproblemen in het nieuws. Morshuis is er uitermate goed in geslaagd om deze moeilijke materie in begrijpelijke taal aan de lezer over te brengen. Het geheel is leerzaam, maar zonder belerend over te komen. Het kost de lezer geen enkele moeite om te begrijpen wat de opwarming van de aarde kan doen met de toekomst van de wereld en haar bewoners. Maar ook de uitzichtloze en uitputtende situatie van de kinderen in het koude Alaska zijn probleemloos voor ons te zien. De emoties van de kinderen zoals heimwee, verlies, boosheid en onmacht zijn begrijpelijk. Ook Joppe zijn kritische blik op Borealis wordt op jou als lezer geprojecteerd en laat je nadenken over de diverse onderwerpen. Hoever ga je voor het milieu? Wat is gerechtvaardigd? Deze waarheidsgetrouwe thriller is leerzaam, heeft een sociaal karakter, is een genot om te lezen, maar zet ook aan tot nadenken.

Borealis is een dystopisch jeugdboek waarin het verhaal van de Ark van Noach is gecombineerd met de harde werkelijkheid van de klimaatveranderingen. Het boek is ijzingwekkend door het besef dat het verhaal van Joppe zo maar eens werkelijkheid zou kunnen worden. Wat zou jij doen als jij in zijn schoenen stond, is de vraag die non-stop door je hoofd heen raast, naast de nog prangender vraag: zou de zondvloed gaan komen?