Geen gewone historische roman, maar een ode aan het boek en de vrouw

Zeg je Jojo Moyes dan denk je aan de ontroerende verhalen van Louisa Clark uit de boeken Voor jou, Een leven na jou en Voor mij. Minder bekend is dat Moyes zich af en toe waagt aan historische romans. Met De sterrengever doet ze een nieuwe poging.

1937. Alice wordt door haar ouders als onrustig bestempeld. Wanneer zich een goede heer uit Amerika aandient, besluiten ze dat het goed voor Alice is om te trouwen. Misschien dat ze dan haar wilde haren verliest en zich meer als een vrouw gaat gedragen. Verliefd als ze is, gaat Alice het avontuur aan, maar eenmaal in Amerika blijkt het huwelijk met Bennett niet zo rooskleurig als zij van tevoren dacht. Haar huwelijk is liefdeloos en zelfs verstikkend. Als er vanuit de overheid een initiatief wordt gestart om boeken onder mensen in afgelegen gebieden te verspreiden, biedt Alice zich aan. Met de vrijgevochten Marge als leider gaan de vrouwen op pad en worden ze al snel een hechte groep.

Anders dan in de romans die zich afspelen in het heden, bevat De sterrengever geen humor. Ondanks dat je dat wellicht ook niet verwacht in een historische roman, was de gevatheid van de excentrieke Lou iets dat Moyes boeken heerlijk maakte. De sterrengever is echter een serieus verhaal dat is gebaseerd op een waargebeurd initiatief, vol serieuze thema’s. Geletterdheid, vrouwenrechten en racisme komen ruimschoots aanbod en worden heel mooi vertolkt doordat Moyes een divers gezelschap aan vrouwelijke personages heeft gekozen: alleenstaand, zwart, invalide en een importbruid.

Als de vrouwen zich losmaken van de gevestigde orde in het kleine dorpje in Kentucky door te paard boeken rond te brengen, krijgen ze niet alleen te maken met de conservatieve gedachtes van hun dorpsbewoners, maar ook met extreme weersomstandigheden. De zomers zijn verstikkend en de winters ijzingwekkend. Daarnaast worden de afgelegen gebieden bewoond door schuwe mensen die niet zitten te wachten op indringers met boeken. Toch lukt het de bibliothecaressen het vertrouwen van steeds meer mensen te winnen en wordt er goed gebruik gemaakt van de reizende bibliotheek. Kinderen leren lezen en eenzame momenten worden verdreven door de avonturen in de boeken.

Als lezer in de huidige moderne tijd, met alle lectuur die je wenst voor handen, is het een groot contrast om te lezen over de moeizame intrede van boeken halverwege de vorige eeuw. Het is haast niet voor te stellen dat lezen en boeken niet zo gebruikelijk waren als vandaag de dag. Toch weet Moyes er ontzettend boeiend over te vertellen. Gedetailleerd beschrijft ze hoe de vrouwen niet alleen eelt moeten kweken als zij uren te paard rondtrekken wanneer zij een poging doen boeken aan de man (of vrouw) te brengen, maar ook hoe zij een dikkere huid moeten krijgen om zich te weren tegen de beledigende woorden van de mannen uit het dorp. Naast het gedetailleerd beschrijven van de gevoelens van de vrouwen is Moyes er ook uitermate goed in geslaagd het wisselende landschap en de tijdsgeest weer te geven.

“Ze had al haar blauwe plekken en blaren eerlijk verdiend, en had een nieuwe Alice opgebouwd rond het geraamte van de Alice bij wie ze nooit helemaal op haar gemak was geweest.”

Langzaam bouwt het verhaal zich op, waarbij het boek vooral in de eerste helft een langzaam karakter kent. Moyes neemt uitgebreid de tijd om personages en situaties te omschrijven. Halverwege het boek komt er meer vaart in het verhaal en voert ze de spanning op. Met slechts een paar bladzijden te gaan en geen idee hebbende wat er staat te gebeuren, is het einde zenuwslopend. Vastgeklampt aan het boek gaan we ongeduldig verder om met een ontroerende einde achtergelaten te worden.

De sterrengever is een ode aan de boeken, maar ook aan de vrouw. Een aanrader.