Je raakt verweven met de partituur van het leven (van Brilka)

Het verhaal

Het achtste leven is een veelomvattend en emotioneel familieverhaal. Het verhaal van de familie Jasji begint met weven in het begin van de twintigste eeuw en wordt door Nitsa vertelt aan haar nichtje Brilka. Acht generaties van de, voornamelijk uit vrouwen bestaande, Georgische familie worden beschreven. Een groots meeslepend drama, elke leven verweven in het andere, in het vorige, in het volgende leven. In de loop van hun levens wordt de lezer op bijzondere wijze deelgenoot gemaakt van de geschiedenis (zowel op politiek als economisch vlak) van Georgië én Rusland. Het beschrijft de jaren voorafgaand, tijdens en na de Tweede wereldoorlog.

"Het zijn de tijden die heersen, niet de koningen." (omslag)

In de proloog word je gegrepen door Nitsa die op poetische wijze begint met vertellen. Het verhaal begint met het einde; Brilka, die haar familie is ontvlucht. Daarna gaat het verhaal verder met het begin, bij vader Jasji, succesvol chocolatier. Zijn dochters Stasia en Christina zien hun succesvolle toekomst in rook opgaan door de oorlog tussen Georgië en Rusland, maar beiden proberen op hun eigen manier te overleven. Ook diens kinderen en kindkinderen proberen op hun manier te overleven. Overleven in een land dat identiteit is verloren, in een familie dat wordt geleefd door de geschiedenis en de toekomst, in de levens van diens nakomers.

De opbouw

Het verhaal bestaat uit acht hoofdstukken, voor elk van de levens (Het achtste leven...) één en wordt vooraf gegaan met een schitterend proloog. Wanneer je de proloog hebt gelezen, vol poëtisch gevormde zinnen valt het 1248 pagina's tellende boek niet meer weg te leggen. Ook in de rest van het boek weet de schrijfster op bijzondere wijze haar zinnen te vormen. De meest prachtige citaten komen voorbij, en ondanks de soms wat lange zinnen, zijn ze als warme chocoladedrank naar binnen te lepelen. Je blijft je verbazen over de (schokkende) gebeurtenissen die alle personages krijgen te verwerken, maar net zo verbazingwekkend is de manier waarop de schrijfster zich heeft verdiept in de geschiedenis van Rusland, Georgië en Europa, hoe ze haar land weet te beschrijven en de zinnen en het verhaal weet te vormen. Met veel details en af en toe humor, word je in de levens van de familie Jashi én de geschiedenis van Georgië gezogen.

Het gehele boek, beginnend in het proloog met Nitsa en Brilka, is als een soort dagboek of brief geschreven. Gedurende het verhaal is dat niet altijd even duidelijk, maar zo nu en dan zorgt Haratischwili door de vertelster in beeld te brengen voor afstand en overzicht en wordt dit weer even duidelijk. Omdat het boek soms het idee had van een geschiedenisboek, deed dit me af en toe twijfelen; wat is nou werkelijkheid en wat is fictie? De alwetende verteller is onderdeel van het verhaal, als personage, maar weet ook dingen die ze niet kan weten. In zijn geheel niet storend. Door op deze manier een alwetende verteller in te zetten, gaf de schrijfster zichzelf de ruimte om fictie en non-fictie met elkaar te kunnen laten verweven.

Ook maakt Haratischwili in Het achtste leven volop gebruik van verwijzingen naar de Griekse mythologie, religie en bevat het veel citaten uit ander literair werk, van dichters, schrijvers, musici en politici. Het achtste leven is een boek dat je oppakt en kunt (blijven) herlezen, om vervolgens steeds weer nieuwe ontdekkingen te doen. Het Achtste leven is een wandtapijt en door het volgen van de talloze draadjes, verschijnen er steeds weer nieuwe elementen. Een citaat uit de proloog die Het achtste leven het beste omschrijft:

"Een tapijt is een verhaal. Daarin gaan talloze andere verhalen schuil. (…) Jij bent een draad, ik ben een draad, samen vormen we een kleine versiering, met veel draden samen vormen we een patroon. De draden zijn allemaal verschillend, verschillend van dikte, verschillend van kleur. De patronen zijn op zichzelf moeilijk te herkennen, maar als je ze in hun samenhang bekijkt, ontdek je prachtige dingen. (…) Tapijten zijn geweven verhalen."

De omslag

Hoewel het feuilleton werd gelezen met digitale bestanden en er geen écht boek met cover in onze handen heeft gelegen, is de omslag zeker het noemen waard. De creatieve geest die de omslag heeft weten te vormen, heeft op perfecte wijze het boek, zónder gebruik van woorden, weten samen te vatten. Elk van de afgebeelde voorwerpen op de kaft staan symbool of komen voor in de levens van de acht leden van de familie Jasji. Op dromerige poëtische manier weergegeven is het een lust voor het oog.

Conclusie

Het achtste leven is een enorm verhaal, van een familie in een land hier honderden kilometers vandaan. Het verhaal beschrijft acht levens, beginnend begin twintigste eeuw, eindigend in het heden. Het bevat behoorlijk wat drama, het lijkt de moeders niet te lukken om een goede band met hun dochters op te bouwen. Ondanks, of juist door, de lange zinnen, de prachtige citaten, weet de schrijfster de familiedrama's als een kunstwerk neer te zetten. Het is een aanrader voor de liefhebber van romans, geschiedenis en familietragiek. Een episch dichtwerk, een welverdiende 5 sterren voor de schrijfster en Het achtste leven.