Een boek waar ik soms een ongemakkelijk mens van werd.

Ik was benieuwd naar dit boek. Niet alleen naar een "instapboek" voor literatuur, maar ook door de termen platteland en manlijke ego's. Zelf kom ik uit de achterhoek, weliswaar uit een stad, maar toch ben ik bekend met het platteland. Ons kent ons. Iedereen weet altijd alles en er blijft niets geheim. Bij manlijke ego's vroeg ik me af of opa een tiran zou zijn, of alleen een haantje. En hoe gaan de vrouwen daarmee om?

Mijn verwachting is deels uitgekomen. Dit komt onder andere dat het hier gaat om kleine losse verhaaltjes. Daar lijkt overigens geen chronologische volgorde in te zitten. Het is net of het mijmeringen uit die tijd zijn van het meisje. De losse verhaaltjes, geschreven in het dialect, wat het verhaal heel erg verstertk, geven het typische leven in een klein dorp weer. Beperkt, iedereen let op elkaar, iedereen weet van alles van iedereen. En wat ik ook typerend vond, is dat er niet echt over onderwerpen gesproken lijkt te worden. Dingen worden genoemd, en daar blijft het dan bij. Het is leuk om dingen uit de periode 1977 en 1987 te lezen. Oude merken komen voorbij (de Bata, het Journaal, de Fabeltjeskrant, Calimero, etc.). Wie kent niet die oranje braadpan en de snijbonenmaler?

Uit het verhaal blijkt dat opa niet een tiran is, maar puur haantjes gedrag vertoond. Vechten om het territorium (de riviervisserij), altijd zichtzelf positioneren (altijd aan het woord, zichzelf op de voorgrond zettend en denken dat iedereen hem kent), en maakt zich druk om zijn voorkomen (moet er goed uit zien, dure en goede kleding). Hij vertelt iedereen hoe goed hij wel niet was (op goede dagen ving hij wel 60 - 70 zalmen), showt graag zijn overvolle knip en koopt bij een dure winkel zijn kleding. Ook voor zijn vrouw. Een nieuwe jas voor haar met bontkraag. Hij begint op feestjes en bijeenkomsten steevast met het vertellen van een verhaal, waarna een volgend iemand een verhaal moet vertellen.

De vrouwen lijken het allemaal gelaten over zich heen te laten komen. Oma probeert een aantal keer te vluchten, maar ze wordt steeds weer teruggehaald. Ze wordt overigens niet alleen door opa gekleineerd en vernederd, maar ook door haar eigen zonen. Het lijkt of vrouwen in deze periode gewoon gebruiksvoorwerpen zijn. Wellicht komt het door opa die in 1977 al in de 80 jaar was. Een hele andere generatie dan de huidige generatie. Het is ook niet meer zo goed voor te stellen dat het ooit zo is geweest en dat vrouwen niet zoveel rechten hadden.

De opbouw van het boek had ik wat moeite mee. Het eerste deel speelt zich af in 1987, vervolgens speelt het merendeel zich af in 1977. Maar in de verhaaltjes over die periode zit niet echt een logische volgorde. Soms wel, maar soms ook niet. Dan gaat het over naar welke school ze zal gaan, dan is er sneeuw gevallen en dan is de klas 6 weer bezig met de voorbereiding van het eindejaarstoneelstuk. Het eindigd in 1987, waarmee de cirkel rond is. Ik kreeg het idee dat het over de mijmeringen van een 12 jarig meisje ging.

De schrijfstijl is prima, leest lekker weg. Met de nodige humor. Echt van die heerlijke droge humor. Ik mag dat wel. Hoewel de schrijfstijl iets minder snel leest dan normaal. Maar dat heeft vooral te maken met het dialect. In mijn hoofd probeer ik de woorden in dialect op te zeggen en te beoordelen of het in mijn oude omgeving ook zo gezegd wordt. Dit dialect is zeer goed te volgen. En totaal niet storend. Het versterkt juist het beeld wat gecreeerd wordt met het verhaal over een klein dorp in 1977. Opa speelt immers de grote hoofdrol en de mensen van die generatie spraken bijna allemaal wel een of ander dialect.

De titel van het boek slaat naar mijn mening op de diverse personen in dit verhaal. Iedereen lijkt wat raars te hebben. De ene lijkt borderline te hebben, een ander heeft hoogmoedigheid, iemand is sterk onderdrukt, een ander heeft flink haantjes gedrag, iemand lijkt een soort van pleinvrees te hebben, weer een ander kijkt alleen maar op tegen mensen met een hoge functie enz. enz. enz. Iedereen lijkt andere personen zicht regelmatig ongemakkelijk te laten voelen. Of voelt zichzelf regelmatig ongemakkelijk. De enige die echt normaal lijkt is het meisje die het verhaal vertelt.

De schrijver heeft mij weten te raken met dit boek. Ten eerste doordat ik in 1977 6 jaar was en nog veel dingen uit die tijd herinner. Leuk om daar weer eens wat over te lezen. Daarnaast is de grove toon uit het verhaal herkenbaar. Maar waar de schrijver mij echt mee geraakt heeft is het feit dat vrouwen als een soort van gebruiksvoorwerpen dienden in deze familie. Er werd grof gedaan tegen de vrouwen; ze moesten echt van alles doen; werden kort gehouden en structureel gekleineerd. Ik word daar toch echt een tikkeltje boos over.

Van mij krijgt het boek 3 sterren. Een grappig, maar ook een triest verhaal over een familie waar alle leden wat raars lijken te hebben en elkaar (en zichzelf) regelmatig tot ongemakkelijke mensen maken.