Tragiek, verwaarlozing, eenzaamheid

“... omdat dingen eerst moeten gebeuren voor je er spijt van kan krijgen…”

“Het smelt” vertelt het verhaal over Eva in twee verhaallijnen. De eerste verhaallijn speelt in het heden, op een winterse dag in december van het jaar 2015. In de andere verhaallijn kijkt Eva terug naar haar jeugd en met name naar de zomer van 2002.

Eva groeit op in het Vlaamse dorpje Bovenmeer. Doordat in haar geboortejaar slechts twee andere kinderen geboren worden, vormen Eva en de jongens Pim en Laurens een bijzetklasje op de dorpsschool. Pim woont op de boerderij in het dorp en Laurens’ ouders hebben een beenhouwerij. De drie trekken veel met elkaar op en worden al gauw de drie musketiers genoemd: één voor allen, allen voor één. Eva heeft weinig contact met andere meisjes.

Dan breekt de puberteit aan. Pim en Laurens raken geïnteresseerd in meisjes en hebben wrede plannen. Eva kan niet anders dan meedoen met haar vrienden. Ze wil immers ergens bij horen. Langzamerhand wordt duidelijk dat er in de zomer van 2002 iets vreselijks gebeurd moet zijn.

Dertien jaar later, als Eva inmiddels in Brussel woont, krijgt zij een uitnodiging van Pim. Pim nodigt haar uit voor een herdenking voor Jan, zijn broer, die deze maand 30 jaar geworden zou zijn en voor een feest omdat Jans volledig geautomatiseerde melkerij ingehuldigd wordt. Eva begrijpt dat de uitnodiging niet gericht is aan de Eva die ze nu is, maar aan de Eva die ze was vóór de zomer van 2002. Daarom doet ze nu zoals ze toen gedaan zou hebben: ondanks weerzin tóch komen opdagen. Met een blok ijs in haar auto rijdt ze naar Bovenmeer, het dorp waar ze al negen jaar niet meer geweest is. Ze wil wraak nemen, wraak op het hele dorp.

Lize Spit schrijft nauwkeurig en weet goed de sfeer in het dorp en in het gezin waarin Eva opgroeit weer te geven. De sfeer kenmerkt zich door eenzaamheid, verwaarlozing en heeft iets duisters. Het plot lijkt ondergeschikt te zijn aan de ontwikkeling van de personages en met name van Eva. De afloop van het boek lijkt immers algauw duidelijk te zijn. Door de gedetailleerde beschrijvingen is het verhaal soms wat traag. De spade op de cover past goed bij het verhaal. De herinneringen aan de zomer van 2012 kunnen er niet mee begraven worden.

Eva groeit op in een gezin met twee alcoholistische ouders, een oudere broer, Jolan, en een jonger zusje, Tesje. De ouders zijn getekend door het verdriet van een doodgeboren tweelingzusje van Jolan. Zij hebben weinig aandacht voor de kinderen. Zelfs niet voor Tesje die aan een dwangstoornis lijdt. Eva’s vader laat Eva een strop zien die hij in de werkplaats heeft opgehangen. Hij vindt het een positief teken dat hij het haar laat zien. Laurens’ moeder geeft meer aandacht aan Eva dan haar eigen moeder. Dit geeft Eva een tragische jeugd. Ook later, als ze in Brussel woont, heeft Eva nauwelijks contact met haar ouders.

De gebeurtenissen in de zomer van 2002 zijn rauw beschreven, soms zelfs sadistisch. Het meest tragische zijn misschien niet eens de gebeurtenissen zelf, maar het feit dat niemand ingrijpt, zelfs Laurens’ moeder niet. Het maakt Eva eenzamer dan ze al is.

Het einde is dramatisch en stopt abrupt. De lezer is wellicht nog nieuwsgierig naar de reactie van de omgeving. Hoewel het einde geen verrassing meer is, komt het toch rauw bij je binnen.