Groots

Vaderland speelt zich af in Spaans Baskenland. Het gaat over twee families en via flashbacks leer je wat er precies voorgevallen is.
Aan de ene kant is zijn er Miren en Joxian, met kinderen Joxe Mari, Arantxa en Gorka, een gezin dat moet krabbelen om er te komen, gelovig ook, vooral Miren. De oudste zoon Joxe Mari is uitgesproken ETA militant.
Aan de andere kant zijn er Bittori en Txato met kinderen Xabier en Nerea, een gezin dat het beter heeft getroffen maar dat komt vooral door het transportbedrijf van Txato. Miren en Bittori zijn vriendinnen en de gezinnen trekken veel samen op.
Tot de ETA meer op het voorplan komt. Txato krijgt een belastingaanslag om bij te dragen aan de strijd. Hij betaalt die, maar wanneer er kort daarna een aanslag gepleegd wordt waarbij doden vallen, voelt hij zich schuldig. Wanneer er een tweede vraag naar geld komt, weigert hij te betalen, het is te veel en hij heeft zelf net een lening afgesloten. Dan begint er een en ander te veranderen in het dorp. Het gezin van Bittori wordt met de nek aangekeken, er verschijnen slogans en graffiti om hen te belasteren. De vriendschap tussen de twee families is over. Op een dag wordt Txato vermoord, door de zoon van Miren en Joxian.
Bittori kan niet anders dan het dorp verlaten. Nu twintig jaar later, wanneer ETA aankondigt om de wapens neer te leggen, gaat ze terug naar het dorp. Maar de vijandigheid is er nog steeds.

In korte hoofdstukken leer je hoe de moord op Txato en alles wat met de ETA te maken heeft de levens van alle personages heeft beïnvloedt. Niemand komt er zonder kleerscheuren uit. Het leed dat ze allen met zich meedragen maar niet kunnen uitspreken, zelfs niet in het gezin zelf, is hartverscheurend. Trots en koppigheid staan ook twintig jaar na de feiten nog in de weg. De burgeroorlog heeft veel levens geëist, veel ellende veroorzaakt, maar van een nationaal en eigen Baskenland is niets gekomen. Het is allemaal voor niets geweest.
De zoveelste burgeroorlog waar alleen maar verliezers zijn. Het verhaal had net zo goed over IRA kunnen gaan of over voormalig Joegoslavië. De setting van Spanje maakt het natuurlijk wat broeieriger.
Mooi verhaal, veel bijgeleerd over ETA, hoe de milities te werk gaan, hoe de cellen werken, maar ook hoe de 'terroristen' aangepakt werden eens ze gevangen genomen werden.