Lezersrecensie
Wie is de spotvogel…?
HARPER LEE – Spaar de spotvogel – De Bezige Bij – april 2018
“Ik heb liever dat je in de achtertuin op blikjes schiet, maar ik weet dat je op vogels gaat jagen. Schiet zoveel blauwe gaaien als je wilt, als je ze raken kunt, maar onthou dat het doodschieten van een spotlijster EEN ZONDE is” zegt advocaat ATTICUS FINCH tegen zijn kinderen JEM en SCOUT wanneer ze een luchtbuks als kerstcadeautje krijgen.
Al tijdens het lezen van het boek, is het duidelijk dat deze titel ook slaat op onschuldige mensen, slachtoffers van vooroordelen. Moeten we dan denken aan Tom Robinson, de zwarte man die ten onrechte van verkrachting van een blank meisje wordt beschuldigd of aan de mysterieuze, angstaanjagende buurman BOO RADLEY die al meer dan twintig jaar zijn huis niet meer heeft verlaten?
Wellicht, maar persoonlijk denk ik dat er nog wel meer personen zijn die voor deze “eretitel” in aanmerking komen.
Het verhaal speelt zich af in het midden van de jaren 30, in een klein (fictief) modderig stadje, genaamd MAYCOMB, in de staat Alabama. In het zuiden van de Verenigde Staten waar de rassenscheiding nog hevig tiert. En wat te denken van de heersende beklemmende godsdiensten in Maycomb, onder de blanke maar ook onder de zwarte bevolking! Belangrijke pijlers voor deze roman. Advocaat Atticus Finch en zijn gezin, rechter Taylor, eigenaar Underwood van de plaatselijke krant, the Maycomb Tribune, sheriff Tate lijken het toch niet altijd eens te zijn met de collectieve woede van de blanke inwoners van Maycomb tegen de zwarte beschuldigde.
Het grote succes van deze roman is niet alleen gelegen in deze thematiek maar zeker ook in het gekozen vertelperspectief! Een onschuldig meisje, Scout, het jongensachtige dochtertje van advocaat Finch vertelt heel chronologisch alle gebeurtenissen, op haar geheel eigen manier. Vanaf de leeftijd van 8 jaar tot ongeveer 11 jaar. Het is een brutaaltje, een durfal. Een sterke persoonlijkheid, zo jong als ze is. Maar met het hart op de tong en alles wat ze niet weet, vraagt ze… “Wat is verkrachting?” Ook de droge, onderkoelde humor is een genot om te lezen. “ Wanneer ze het afgrijselijke gezicht van buurvrouw Dubose beschrijft, verzucht ze daarna: “Ik keek niet langer dan nodig was.” Ze munt uit in beschrijvingen van vooral personen…maar ook haar filosofietjes tussendoor mogen er zijn! “Ik vroeg me af waarom dames een hoed opzetten als ze alleen maar de straat hoefden over te steken.”
Chronologisch maar niet helemaal. Het boek begint met het einde, met de vraag: “Hoe Jem, haar vier jaar oudere broertje, een gecompliceerde elleboogbreuk heeft opgelopen”. Hoe precies dat weten we dus pas ruim 300 bladzijden verder.
Scout, eigenlijk heet ze Jean Louise, vertelt het verhaal in twee delen, zoals eerder gezegd, op de heel natuurlijke manier van een opgroeiend meisje. Ook het taalgebruik is overeenkomstig, soms naïef. Daardoor treffen we hier geen interessante theorieën aan over racisme, rechtvaardigheid, over de godsdiensten. HARPER LEE toont en laat het aan de lezer te oordelen…
In deel I beschrijft ze haar kleine wereldje, de straat waarin ze wonen (de voornaamste woonstraat van het stadje), over de markante buren en buurvrouwen. Over het kattekwaad dat zij met broertje Jem (zijn naam is Jeremy Atticus Finch) en vakantievriendje DILL uithaalt, over de toneelstukjes die ze opvoeren in de tuin waarbij ze de buren te grazen nemen en te speculeren over het geheimzinnige leven van de buurman. Dat was niet altijd ongevaarlijk. Ze worden opgevoed door hun non-conformistische vader en de zwarte, strenge kokkin, CALPURNIA. Hun moeder is al jong overleden.
Eerlijk gezegd, duurt dit eerste deel wat lang… en we blijven uiteindelijk ook nog zitten met wat losse eindjes.
Maar het tweede deel maakt alles goed. Het proces Robinson. Vooral de hele, zeer gedetailleerde rechtsgang op het tribunaal. Met de verhoren en het slotpleidooi van Finch, waarop eigenlijk alleen maar “Not guilty!” zou horen te volgen. Maar toen was de tijd daar nog niet rijp voor en Finch gaat in hoger beroep. Zijn jonge kinderen volgen hem overal op de voet. Enigszins onwerkelijk, ook noemen zij hun vader bij de voornaam…. Alleen al het feit dat Finch de zwarte Robinson gaat verdedigen (hij werd daarvoor aangewezen…) en probeert de waarheid boven tafel te krijgen is een schandaal en reden voor de plaatselijke blanke bevolking om het gezin uit te jouwen en niet meer als hun soort mensen te beschouwen. “Nikkeradvokaat”. 1935..
Een mooi citaat in dit verband komt van Atticus die zijn kinderen uitlegt wat moed is. “Dat is niet een man met een geweer in de hand. Moed is weten dat je het verloren hebt voordat je begint, maar dan toch beginnen en doorzetten, wat er ook gebeurt. Je wint het meestal niet, maar een enkele keer wel. Hier komen we duidelijk de achtergrond van de schrijfster tegen die rechten studeerde.
Nog een treffend citaat komt van TOM ROBINSON wanneer hem gevraagd wordt waarom hij is weggerend van het plaats delict. “Bang dat ik me moest verwantwoorden voor wat ik niet had gedaan”.
Onbesproken laat ik hier o.a. de zwarte kokkin, CALPURNIA. Geweldig! Ook haar levenswijsheden. Scout beschrijft haar: “Ze was zo mager, als een lat, bijziend en scheel, haar hand was zo breed als een beddenplank en dubbel zo hard. (…) Onze strijd was heroïsch maar eenzijdig. Calpurnia won altijd.” En TANTE ALEXANDRA (zus van Atticus) die wordt “ingevlogen” om nog iets van de kinderen terecht te laten komen met zo’n liberale vader. En vooral om van Scout een echt meisje te maken. Het lukt niet.
Alle personen die voorbij komen hebben hun eigenaardigheden, hun complexen, zijn heel herkenbaar MENSELIJK. Niemand is helemaal goed of slecht, blank of zwart. Zelfs de echte slechteriken zijn geen karikaturen.
TO KILL A MOCKING BIRD is een van de grootste klassiekers uit de Amerikaanse literatuur. Verscheen voor het eerst in 1960. Bekroond met de prestigieuze Pulitzer Prize, succesvol verfilmd (met Gregory Peck) en in meer dan veertig talen vertaald. Meer dan veertig miljoen exemplaren werden er verkocht. Eerste Nederlandse druk en vertaling verscheen pas in 2010! Onbegrijpelijk.
Het is een universele roman, een coming of age voor de kinderen (hun relaties binnen het gezin en met anderen), een hoog historisch gehalte (segregatie, vooroordelen en racisme). Ook wel deels detective (misdaad, onderzoek, proces) en ik vermoed zelfs voor een groot deel autobiografisch. Het zou me niet verwonderen.
Het is heerlijk om zulke mooie, interessante, leerzame en ontroerende boeken te lezen. Een aanrader! Een juweel! Lezen..! Ik ben benieuwd wie voor u de spotvogel vertegenwoordigt!
VIJF STERREN
Zeist, 20 mei 2020
“Ik heb liever dat je in de achtertuin op blikjes schiet, maar ik weet dat je op vogels gaat jagen. Schiet zoveel blauwe gaaien als je wilt, als je ze raken kunt, maar onthou dat het doodschieten van een spotlijster EEN ZONDE is” zegt advocaat ATTICUS FINCH tegen zijn kinderen JEM en SCOUT wanneer ze een luchtbuks als kerstcadeautje krijgen.
Al tijdens het lezen van het boek, is het duidelijk dat deze titel ook slaat op onschuldige mensen, slachtoffers van vooroordelen. Moeten we dan denken aan Tom Robinson, de zwarte man die ten onrechte van verkrachting van een blank meisje wordt beschuldigd of aan de mysterieuze, angstaanjagende buurman BOO RADLEY die al meer dan twintig jaar zijn huis niet meer heeft verlaten?
Wellicht, maar persoonlijk denk ik dat er nog wel meer personen zijn die voor deze “eretitel” in aanmerking komen.
Het verhaal speelt zich af in het midden van de jaren 30, in een klein (fictief) modderig stadje, genaamd MAYCOMB, in de staat Alabama. In het zuiden van de Verenigde Staten waar de rassenscheiding nog hevig tiert. En wat te denken van de heersende beklemmende godsdiensten in Maycomb, onder de blanke maar ook onder de zwarte bevolking! Belangrijke pijlers voor deze roman. Advocaat Atticus Finch en zijn gezin, rechter Taylor, eigenaar Underwood van de plaatselijke krant, the Maycomb Tribune, sheriff Tate lijken het toch niet altijd eens te zijn met de collectieve woede van de blanke inwoners van Maycomb tegen de zwarte beschuldigde.
Het grote succes van deze roman is niet alleen gelegen in deze thematiek maar zeker ook in het gekozen vertelperspectief! Een onschuldig meisje, Scout, het jongensachtige dochtertje van advocaat Finch vertelt heel chronologisch alle gebeurtenissen, op haar geheel eigen manier. Vanaf de leeftijd van 8 jaar tot ongeveer 11 jaar. Het is een brutaaltje, een durfal. Een sterke persoonlijkheid, zo jong als ze is. Maar met het hart op de tong en alles wat ze niet weet, vraagt ze… “Wat is verkrachting?” Ook de droge, onderkoelde humor is een genot om te lezen. “ Wanneer ze het afgrijselijke gezicht van buurvrouw Dubose beschrijft, verzucht ze daarna: “Ik keek niet langer dan nodig was.” Ze munt uit in beschrijvingen van vooral personen…maar ook haar filosofietjes tussendoor mogen er zijn! “Ik vroeg me af waarom dames een hoed opzetten als ze alleen maar de straat hoefden over te steken.”
Chronologisch maar niet helemaal. Het boek begint met het einde, met de vraag: “Hoe Jem, haar vier jaar oudere broertje, een gecompliceerde elleboogbreuk heeft opgelopen”. Hoe precies dat weten we dus pas ruim 300 bladzijden verder.
Scout, eigenlijk heet ze Jean Louise, vertelt het verhaal in twee delen, zoals eerder gezegd, op de heel natuurlijke manier van een opgroeiend meisje. Ook het taalgebruik is overeenkomstig, soms naïef. Daardoor treffen we hier geen interessante theorieën aan over racisme, rechtvaardigheid, over de godsdiensten. HARPER LEE toont en laat het aan de lezer te oordelen…
In deel I beschrijft ze haar kleine wereldje, de straat waarin ze wonen (de voornaamste woonstraat van het stadje), over de markante buren en buurvrouwen. Over het kattekwaad dat zij met broertje Jem (zijn naam is Jeremy Atticus Finch) en vakantievriendje DILL uithaalt, over de toneelstukjes die ze opvoeren in de tuin waarbij ze de buren te grazen nemen en te speculeren over het geheimzinnige leven van de buurman. Dat was niet altijd ongevaarlijk. Ze worden opgevoed door hun non-conformistische vader en de zwarte, strenge kokkin, CALPURNIA. Hun moeder is al jong overleden.
Eerlijk gezegd, duurt dit eerste deel wat lang… en we blijven uiteindelijk ook nog zitten met wat losse eindjes.
Maar het tweede deel maakt alles goed. Het proces Robinson. Vooral de hele, zeer gedetailleerde rechtsgang op het tribunaal. Met de verhoren en het slotpleidooi van Finch, waarop eigenlijk alleen maar “Not guilty!” zou horen te volgen. Maar toen was de tijd daar nog niet rijp voor en Finch gaat in hoger beroep. Zijn jonge kinderen volgen hem overal op de voet. Enigszins onwerkelijk, ook noemen zij hun vader bij de voornaam…. Alleen al het feit dat Finch de zwarte Robinson gaat verdedigen (hij werd daarvoor aangewezen…) en probeert de waarheid boven tafel te krijgen is een schandaal en reden voor de plaatselijke blanke bevolking om het gezin uit te jouwen en niet meer als hun soort mensen te beschouwen. “Nikkeradvokaat”. 1935..
Een mooi citaat in dit verband komt van Atticus die zijn kinderen uitlegt wat moed is. “Dat is niet een man met een geweer in de hand. Moed is weten dat je het verloren hebt voordat je begint, maar dan toch beginnen en doorzetten, wat er ook gebeurt. Je wint het meestal niet, maar een enkele keer wel. Hier komen we duidelijk de achtergrond van de schrijfster tegen die rechten studeerde.
Nog een treffend citaat komt van TOM ROBINSON wanneer hem gevraagd wordt waarom hij is weggerend van het plaats delict. “Bang dat ik me moest verwantwoorden voor wat ik niet had gedaan”.
Onbesproken laat ik hier o.a. de zwarte kokkin, CALPURNIA. Geweldig! Ook haar levenswijsheden. Scout beschrijft haar: “Ze was zo mager, als een lat, bijziend en scheel, haar hand was zo breed als een beddenplank en dubbel zo hard. (…) Onze strijd was heroïsch maar eenzijdig. Calpurnia won altijd.” En TANTE ALEXANDRA (zus van Atticus) die wordt “ingevlogen” om nog iets van de kinderen terecht te laten komen met zo’n liberale vader. En vooral om van Scout een echt meisje te maken. Het lukt niet.
Alle personen die voorbij komen hebben hun eigenaardigheden, hun complexen, zijn heel herkenbaar MENSELIJK. Niemand is helemaal goed of slecht, blank of zwart. Zelfs de echte slechteriken zijn geen karikaturen.
TO KILL A MOCKING BIRD is een van de grootste klassiekers uit de Amerikaanse literatuur. Verscheen voor het eerst in 1960. Bekroond met de prestigieuze Pulitzer Prize, succesvol verfilmd (met Gregory Peck) en in meer dan veertig talen vertaald. Meer dan veertig miljoen exemplaren werden er verkocht. Eerste Nederlandse druk en vertaling verscheen pas in 2010! Onbegrijpelijk.
Het is een universele roman, een coming of age voor de kinderen (hun relaties binnen het gezin en met anderen), een hoog historisch gehalte (segregatie, vooroordelen en racisme). Ook wel deels detective (misdaad, onderzoek, proces) en ik vermoed zelfs voor een groot deel autobiografisch. Het zou me niet verwonderen.
Het is heerlijk om zulke mooie, interessante, leerzame en ontroerende boeken te lezen. Een aanrader! Een juweel! Lezen..! Ik ben benieuwd wie voor u de spotvogel vertegenwoordigt!
VIJF STERREN
Zeist, 20 mei 2020
1
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Wil
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
