Modiano è morto

Na het lezen van Modiano’s boek moest ik steeds denken aan een film die ik begin jaren zeventig zag: Dillinger è morto. Dat begint met sequenties die in real time tonen dat iemand wat zit te eten, vervolgens wat rommelt in zijn huis, een oud pistool tevoorschijn tovert, gewikkeld in een krant die de dood van Dillinger als kop heeft. Het pistool wordt in real time gedemonteerd en wat schoongepoetst, van die dingen. Nog nooit zag ik zoveel mensen weglopen tijdens een film.

Het verhaal van Modiano ontwikkelt zich vergelijkbaar traag, in het heden waarin de schrijver een zestiger is. Hij zit al dagen alleen in zijn bureau te niksen. Het is heet en hij gaat bij voorkeur zijn huis niet uit. Sowieso gedraagt hij zich alsof alles verder heel langzaam en rustig mag, je weet ook niet of hij tevreden is of niet. Hij is schrijver en als hij zijn leven over moest doen zou hij alleen nog bomen en planten als romanfiguren kennen. Dan gaat de telefoon, ‘een indringer’ is zijn eerste reactie. De stem aan de andere kant van de lijn is hem bij voorbaat onsympathiek. Iemand blijkt zijn adresboekje te hebben gevonden, en wil het terugbezorgen. Bij de overhandiging vraagt hij naar één van de namen in het boekje, ene Guy Torstel. Het zegt de schrijver niks. Hij maakt zich zo snel mogelijk uit de voeten. Maar langzaam begint er toch iets te dagen …

Hij leest aantekeningen uit politiedossiers, die de melancholieke vriendin van Meneer Lastpak hem bezorgt. Langzamerhand begint hij veertig jaar terug in de tijd te gaan, want hij realiseert zich dat hij toen als begin twintiger zijn eerste boek heeft geschreven. Daar begon hij aan onmiddellijk nadat die bewuste Guy Torstel hem op een dag herkende aan zijn naam, en hem herinnerde aan een periode van nog weer vijftien jaar eerder. In die periode was hij een kind van een jaar of acht. Hij zag zijn eigen ouders nauwelijks, maar was ondergebracht bij een meisje van twintig dat min of meer voor hem zorgde. Laten we maar zeggen dat de liefde voor deze Annie Astrand het hoofdthema van de roman is.

Intussen draaien we wel rondjes tussen het heden, de periode van veertig jaar terug, en de periode van het achtjarige kind. Veertig jaar geleden is hij ook al op onderzoek uit geweest, onder andere in het huis in Saint Leu. En herinnerde hij zich weer de nodige flarden van gebeurtenissen en gevoelens die hij als achtjarige had. Er is sprake van een vreselijk geheim waarvan hij toen droomde dat hij er getuige van was. Was er een meisje vermoord, heeft Annie ooit in de bak gezeten? Enkele maanden na het verschijnen van het boek krijgt hij het gehoopte levensteken van Annie Astrand. Hij ontmoet haar, ze brengen een avond samen door waarin meer niet dan wel gezegd wordt. Het lijkt alsof het tot een one-night-stand is gekomen en verder lezen we over de latere Annie niets meer. Alle spannende dingen worden uiteindelijk losse eindjes, raadsels die niet oplosbaar waren, en er misschien ook niet toe doen. Ottilini en Chantal Grippay, de twee die iets, maar wat? van hem lijken te willen als ze hem het adresboekje bezorgen lossen min of meer op in geruis van de telefoon. Een jurkje blijft achter.

Als achtjarige, al op de vlucht, maar waarvoor precies?, is hij met Annie ondergedoken in Parijs. Overdag is Annie weg. De achtjarige mag overdag in zijn eentje door de buurt van Place Blanche dolen. Hij krijgt een sleutel mee, en een briefje waarop het logeeradres staat. En groot de toevoeging ‘om niet te verdwalen’. Het heeft uiteindelijk volgens mij niet geholpen. Het kind is van het padje geraakt. Maar ach, dat was lang geleden, doet het er nu nog toe?

Het verhaal staat vol met hele en halve raadsels. Ook aan het einde. Want het eindigt met een wrange herinnering van het achtjarige kind. Die herinnering speelt aan de Côte d’Azur. De herinnering kan in die zin niet kloppen dat hij strijdig is met de aantekeningen uit het politiedossier. Maar hij past wel goed bij de angst die het kind al had in Saint Leu. Wat nog het meest apart is: aan het begin van het boek is het adresboekje nog niet als katalysator van de herinnering terugbezorgd. Maar het was verloren geraakt op de dag waarop de schrijver naar de Côte d’Azur was afgereisd.