Recensie Naar Whitebridge

Het is alweer enkele maanden geleden dat ik voor het eerst de debuutroman van dichter Erik Lindner heb gelezen. Ik kende Erik Lindner niet als dichter, maar de prachtige boekenkaft en de beschrijving van de inhoud , spraken me zo sterk aan dat ik het boek wilde lezen. Het boek is lange tijd bij me blijven nazinderen en begin deze maand kwam het door een vergissing van de uitgeverij De Bezige Bij, die het eigenlijk naar een andere recensent van ons team had moeten verzenden, terug in mijn handen. Daar ik leef volgens het motto: “er komt op je pad wat er op moet komen en wat er niet op komt is niet voor je bestemd” moest ik deze roman wel opnieuw lezen. Nu ja, moest ….Ik wilde het ook heel graag een tweede maal lezen, het was immers zo mooi geschreven.

Het hoofdpersonage en tevens de ik-verteller in deze roman is een ‘niet bij naam genoemde’ jongen die samen met zijn grootmoeder in Nederland woont. De moeder van de jongen, Elizabeth, is manisch-depressief. Zij leeft samen met haar vriend Steve in Schotland op een landgoed Dell Estate. Zij wonen in een cottage eigendom van een Engelse graaf voor wie Steve ook werkt. Als lezer leer je de jongen kennen als hij in barre weersomstandigheden op weg is naar zijn moeder.

Al snel verneem je hoe het er met de moeder voorstaat en welke verantwoordelijkheid er bij de jongen wordt gelegd om de psychische toestand van zijn moeder onder controle te krijgen en - wat nog veel belangrijker is - deze zo te houden. Een taak, een belasting, veel te zwaar voor een jongen van zijn leeftijd. De jongen is, zoals wel vaker bij kinderen met een zieke ouder, wat vroegwijs. Hij kent de risico’s van zijn moeders ziekte, hij kent de verhalen en de wanen waarin zij kan terecht komen, een gedrag en handelswijze waar geen rem meer op staat. Om daarna weer in een groot zwart gat terecht te komen waaruit je niet gemakkelijk klimmen kan. Een ding weet de jongen heel zeker, niet alleen Elisabeth, want zo is hij zijn moeder gaan noemen, verzint verhalen, elke volwassenen doet het. Hij zal zich hier nooit ofte nimmer aan bezondigen. Maar al gaande weg vernemen we dat ook de jongen niet vrij is van het maken en vertellen van zijn verhaal.

Erik Lindner kan als schrijver niet verbergen, laat staan ontkennen dat hij ook een dichter is, daarvoor is zijn stijl te poëtisch. Maar door deze stijl creëert hij wel prachtig de stille, mysterieuze, ook wel wat sombere sfeer, die zowel bij het Schotse landschap als bij de leefwereld van de jongen hoort. De schrijver gebruikt korte, eerder afgemeten zinnen, die heel goed de manier van denken, redeneren van een opgroeiende jongen weergeven. Het boek voelt aan als één grote monoloog van de jongen. Hierdoor dwingt het, als het ware, de lezer de roman regelmatig ter zijde te leggen om alles wat te laten bezinken, in beschouwing te nemen en diep tot je te laten doordringen. Het geeft je als volwassen lezer ook de tijd en ruimte om je te blijven focussen in de gedachtewereld van een opgroeiende jongen. Dit heb ik bij de tweede lezing nog meer moeten doen dan toen ik het boek voor de eerste maal las. Bij een eerste lezing was ik nog te vaak bezig met het zoeken, het wachten op het samenvallen van de nevenverhalen, de gebeurtenissen welke zich voordoen in de leefwereld van de jongen. Ook als je als lezer niet weet dat de schrijver uit eigen ervaring weet hoe het is te leven met een moeder die aan een bipolair stoornis lijdt; ga je het gaandeweg het lezen vermoeden gezien de zeer rake beschrijvingen. Net als de jongen zonder naam hou ik van objectiviteit en verkies ik de waarheid boven fabels, verhalen en mysteries. Maar ik weet -gezien mijn leeftijd- dat elkeen verkiest van zijn eigen leven een verhaal te maken, vaak ter bescherming van de eigen persoon. Ik laat het aan u, de toekomstige lezers van deze roman, over om te oordelen in hoeverre ik met deze recensie mijn eigen verhaal heb gemaakt van de roman “Naar Whitebridge”.