Lezersrecensie
Een continue wedergeboorte
04 september 2016
Ik lees graag filosofische verkenningen. Je gaat als het ware op reis met een auteur, niet specifiek onderweg naar een bepaald punt, maar om de reis zelf te documenteren en daarvan te leren. Amor mundi is zo’n filosofische reis.
Amor Mundi
We leven in een tijd waarin ons persoonlijk geluk centraal staat. We doen er alles aan om ons goed te voelen en ons te ontplooien en worden daarin gestimuleerd door een heuse geluksindustrie. Maar al die aandacht voor het individu gaat ten koste van de aandacht voor de wereld om ons heen. Langzamerhand hebben we de grenzen van het individuele geluksdenken bereikt.
De tijd lijkt rijp voor meer ‘amor mundi’, liefde voor de wereld, zoals filosofe Hannah Arendt het ooit noemde. Maar wat is dat dan? Hoe verhouden wij ons tot de wereld? Kunnen wij van de wereld houden zonder ons individuele geluk daarvoor op te geven? In dit prikkelende filosofische essay verkent Peter Venmans de mogelijkheden.
Een continue wedergeboorte
Het boek is goed gestructureerd. In tien essays gaan we langs wat was, wat is en wat zou kunnen zijn. De religieuze tijdsgeest van vroeger komt goed uit de verf en ook de analyse van onze huidige maatschappij lijkt correct: centraal staan onze individuele (!) zoektocht naar geluk en de sentimentaliteitsmaatschappij, sterk doorgeredeneerd als gevolg van het kapitalisme (mijn woorden). In het derde deel bespreekt Venmans verontwaardiging, verzet, volmaaktheid, verantwoordelijkheid en ‘de nieuwkomers’ (ofwel de generaties na ons).
'Amor mundi helst dus de zorg, niet om het abstracte collectief maar om de concrete pluraliteit; het is de bereidheid om samen te leven met andersgezinden en vreemden met wie we niettemin ook veel delen.' (p. 13)
Venmans is niet radicaal voor of tegen liefde voor de wereld, want beide stellingen hebben hun complicaties. Je kunt geen liefde creëren voor iets waarvoor je geen liefde voelt, maar het voelen van heftige emoties leidt tegenwoordig ook gauw tot een verraderlijke sentimentaliteit. Hij is realistisch en positief in zijn benadering van hoe we om de wereld kunnen geven. ‘Het leven is een continue wedergeboorte die zich afspeelt in een wereld waarin we nooit alleen zijn.’ Het is de kunst om je steeds opnieuw open te stellen en kansen te zien. ‘Liefde voor de wereld houdt in dat je niet onmiddellijk ingrijpt en overal je eigen wil oplegt maar dat je eerst probeert de wereld te begrijpen.’ Het is in die zin een pleidooi voor intermenselijk begrip als basis van de samenleving.
Hij doet die analyses niet enkel met behulp van Hannah Arendt. Subtiel en tegelijk scherp vervlecht Venmans filosofieën van verschillende denkers, waarbij hij die ook in de context van hun tijd en leven plaatst. Dit leest erg prettig. Niet alleen komt het doordacht en aannemelijk over, ook leer je zo meer over allerlei filosofen. Ook zij zijn immers meer dan hun denken. Het voelt alsof Venmans die filosofen door en door kent. Als het ware samen met hen heeft Venmans het begrip Amor mundi verkend.
'Amor mundi' is zowel een filosofische verkenning van liefde voor de wereld als een pleidooi voor intermenselijk begrip.
Amor Mundi
We leven in een tijd waarin ons persoonlijk geluk centraal staat. We doen er alles aan om ons goed te voelen en ons te ontplooien en worden daarin gestimuleerd door een heuse geluksindustrie. Maar al die aandacht voor het individu gaat ten koste van de aandacht voor de wereld om ons heen. Langzamerhand hebben we de grenzen van het individuele geluksdenken bereikt.
De tijd lijkt rijp voor meer ‘amor mundi’, liefde voor de wereld, zoals filosofe Hannah Arendt het ooit noemde. Maar wat is dat dan? Hoe verhouden wij ons tot de wereld? Kunnen wij van de wereld houden zonder ons individuele geluk daarvoor op te geven? In dit prikkelende filosofische essay verkent Peter Venmans de mogelijkheden.
Een continue wedergeboorte
Het boek is goed gestructureerd. In tien essays gaan we langs wat was, wat is en wat zou kunnen zijn. De religieuze tijdsgeest van vroeger komt goed uit de verf en ook de analyse van onze huidige maatschappij lijkt correct: centraal staan onze individuele (!) zoektocht naar geluk en de sentimentaliteitsmaatschappij, sterk doorgeredeneerd als gevolg van het kapitalisme (mijn woorden). In het derde deel bespreekt Venmans verontwaardiging, verzet, volmaaktheid, verantwoordelijkheid en ‘de nieuwkomers’ (ofwel de generaties na ons).
'Amor mundi helst dus de zorg, niet om het abstracte collectief maar om de concrete pluraliteit; het is de bereidheid om samen te leven met andersgezinden en vreemden met wie we niettemin ook veel delen.' (p. 13)
Venmans is niet radicaal voor of tegen liefde voor de wereld, want beide stellingen hebben hun complicaties. Je kunt geen liefde creëren voor iets waarvoor je geen liefde voelt, maar het voelen van heftige emoties leidt tegenwoordig ook gauw tot een verraderlijke sentimentaliteit. Hij is realistisch en positief in zijn benadering van hoe we om de wereld kunnen geven. ‘Het leven is een continue wedergeboorte die zich afspeelt in een wereld waarin we nooit alleen zijn.’ Het is de kunst om je steeds opnieuw open te stellen en kansen te zien. ‘Liefde voor de wereld houdt in dat je niet onmiddellijk ingrijpt en overal je eigen wil oplegt maar dat je eerst probeert de wereld te begrijpen.’ Het is in die zin een pleidooi voor intermenselijk begrip als basis van de samenleving.
Hij doet die analyses niet enkel met behulp van Hannah Arendt. Subtiel en tegelijk scherp vervlecht Venmans filosofieën van verschillende denkers, waarbij hij die ook in de context van hun tijd en leven plaatst. Dit leest erg prettig. Niet alleen komt het doordacht en aannemelijk over, ook leer je zo meer over allerlei filosofen. Ook zij zijn immers meer dan hun denken. Het voelt alsof Venmans die filosofen door en door kent. Als het ware samen met hen heeft Venmans het begrip Amor mundi verkend.
'Amor mundi' is zowel een filosofische verkenning van liefde voor de wereld als een pleidooi voor intermenselijk begrip.
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
