Diep als de zee die schittert in het zonlicht

Zwijgen is goudvis

Nog erger dan de leugen is de waarheid… De 15-jarige Tess Turner heeft altijd het gevoel gehad dat ze nergens bij hoort. Zeker na het lezen van een blog van haar vader die niet voor haar ogen bestemd is. Alle 617 woorden in de blog zetten haar wereld compleet op z’n kop. Vanaf dat moment ziet ze zichzelf als de kleine planeet Pluto: stil, onbereikbaar en heel ver weg van alles wat ze dacht te weten. Alleen de geestige meneer Goudvis is haar steun en toeverlaat. Kan hij Tess de moed geven om de stilte te doorbreken en de mensen om haar heen te confronteren?

Diep als de zee die schittert in het zonlicht

De beeldspraak is treffend. Tess noemt zichzelf Pluto: ze is niet alleen stil, onbereikbaar en heel ver weg, ze creëert een ijsbubbel om zich heen en houdt voet bij stuk. Net als Pluto trekt ze een mantel van bevroren water om zich heen terwijl ze met haar steenachtige kern niet voort te bewegen is, want wie de waarheid wil omzeilen kan beter geen enkele stap zetten. De metafoor van de ruimte an sich is in young adultliteratuur niet origineel, maar ze sluit mooi aan op de volgende beeldspraak.

Met meneer Goudvis, die een lichtstraal produceert als je erin knijpt, verkent ze het water van haar zelfgecreëerde wereld. Ze is ‘één met de duisternis. Het zwart omhult me terwijl ik me achter de gordijntjes van mijn haren voor de wereld verberg’. En zo zie je haar in een donker onderwaterwereld zwemmen, haar eigen symbolische projectie van haar binnenwereld die is begrensd door een transparante maar keiharde lijn. Het licht komt niet van buiten, maar van haar enige houvast: haar goudvis, een personificatie van haar eigen ratio en geweten.

Ik zit in het midden van mijn zwijgen om mezelf te beschermen tegen de waarheid die ik zou kunnen vergeten als ik het mezelf nooit hardop hoef te horen zeggen. (p. 94)

Annabel Pitcher heeft het verhaal heel kundig opgebouwd in verschillende etappes. De spanningsboog is sterk genoeg om door te willen lezen. De echte spanning vind je in de scènes. Zoals wanneer Tess een plan heeft om uit te zoeken wie haar echte vader is en meneer Goudvis in gedachten spartelt op het droge als een op hol geslagen geweten. Je snapt het als je het leest. Ondanks enkele voorspelbare elementen is het verhaal boeiend en niet weg te leggen.

De personages zijn waterdicht opgebouwd en maken een ontroerende of schokkende ontwikkeling mee. In de dialogen kun je aan de schrijfstijl duidelijk aflezen wie wat zegt. Daardoor worden er geen woorden gespild en leest het vlot en realistisch. Zelfs de tegenstrijdige opmerkingen van haar vader Jack zijn klaarblijkelijk een uiting van zijn zelfingenomen, lege schijnpersoonlijkheid. Het is doordacht en dat lees je..

Pitchers kracht schuilt erin personages zo uit te werken dat ze mensen worden. Het verhaal is ook hilarisch door het fantastische sarcasme waar Pitcher het verhaal in heeft doordrenkt. De humor maakt het verhaal licht als de sfeer bedrukt is en biedt zelfs ruimte voor subtiele intertekstualiteit en hints naar filosofische ideeën over de kern van ons bestaan.

Al met al is 'Zwijgen is goudvis' een sterk uitgewerkte roman met de juiste balans tussen humor en diepgang, waarbij de personages menselijker zijn dan je ooms en tantes verjaardagen.

(Deze recensie verscheen eerder op www.alexhoogendoorn.nl)