Three is a crowd

Club Brancuzzi is het debuut van de jonge dichter Maarten Buser. Een bundel vol verwachting: drie tot elkaar veroordeelde hoofdpersonen voeren een meeslepend toneelstukje op. Wie krijgt wie is de vraag, terwijl de dichter zijn woorden hoopvol laat schuifelen op de dansvloer van de liefde.

In een minimale setting beschrijft Buser de aantrekking en afstoting tussen de kunstenaar Claude, zijn model Sybille en de ik-figuur die als verteller optreedt. De verstandhouding is tegelijk vriendschappelijk, vol wantrouwen en gepassioneerd. Claude is zelfverzekerd, staat stevig in de wereld en heeft ‘een rugzak vol greppels, die hij uitrolt op momenten dat het echt niet uitkomt’. Sybille is de femme fatale, de spil in deze drietrapsverhouding, die als een ongrijpbare ballerina om de beide mannen heen fladdert.

Lusteloos
Buser heeft zich voorgenomen een klein verhaal te vertellen, een verhaal in ongestructureerde verzen dat op een ontwapenende manier de bewegingen van jonge mensen beschrijft. Hij zit in het hoofd van de ik-figuur en ziet Sybille als ongenaakbare vrouw van zijn verlangens:

Er zijn meisjes die de kamer innemen door
er te zijn, maar nooit zoals Sybille dat doet

Elke keer dat ik haar zie zijn haar benen langer
geworden, en lijkt ze na een tijdje

een muizengat in de plint te zoeken

Op een terloopse manier, zoekend en aftastend, weet de dichter de situatie steeds verder te brengen. Dat bereikt hij vooral door effectief gebruik te maken van enjambement: de wat slepende gang van de afgebroken regels geven de opeenvolgende strofes een haast lusteloze sfeer. Ondertussen is de ik-figuur gespitst op Sybille, hij blijft observeren hoe zij zich manifesteert en vooral hoe zij zich tot Claude verhoudt. ‘Nu pas krijg ik door dat ik Sybille telkens het gesprek/ binnen heb laten marcheren (ze heeft benen als/ schaarbladen).’

Kapstok
Het is een klassieke ménage à trois die Buser ten tonele voert: de wat schuchtere beschouwer, die aanvankelijk als derde wiel aan de wagen hangt, weet zijn positie te versterken en zelfs de interesse van Sybille op te wekken:

Ze zegt: ‘Nu wil ik een keer met jou naar een feestje’,
buigt mijn arm om de hare erin te haken,

begint te lopen. Ik blijf achterom kijken
Claude schuift steeds verder weg

De verwachting wordt direct de kop ingedrukt als hij in het vers ‘Chez Claude’ ontdekt dat de wispelturige Sybille tegen de verwachting in de nacht bij Claude heeft doorgebracht: ‘mijn ogen haken zich vast aan zijn kapstok,/ met daaraan een damesjas, als een vuistslag’. Geen definitieve ontwikkeling, want even later ligt ze in het bed van de ik-figuur en brengt zijn hoofd weer op hol. Sybille is een vrouw die, zonder enige scrupules, haar aanbidders stuk voor stuk om de vingers windt.

Gepingpong
Maarten Buser vermengt in deze bundel het grote verlangen naar exclusieve liefde met een threesome van onzekere vriendschap. Hij tilt het basale smachten op en laat de verwachtingen fraai versmelten met telkens terugkerende religieuze verwijzingen. In ‘Dit lichaam’ wordt zelfs het kruishout als metafoor ter sprake gebracht, alsof de passie niet volstaat in een alledaags decor:

Ze laat me haar nek inspecteren
Er steekt een stukje hout uit
Ik plaats mijn vingers eromheen; ze rilt

als een beekje en de splinter komt los
Ik hou hem in mijn handen
alsof ik communie heb gedaan

De contradictie van het wereldse versus het geestelijke wordt al uitgeschreven met het motto op de eerste pagina: ‘Halle Berry or Hallelujah’. Deze line van rapper Kendrick Lamar – in zijn lied gevolgd door ‘Pick your poison tell me what you doin’ – werkt voor Buser als een doorlopende mantra. Hiermee zet hij het gepingpong tussen de zinderende hormonen van het drietal in woorden om. De uiteindelijke bestemming, hier verbeeld door de paradijselijke Club Brancuzzi, wordt echter nooit bereikt.

Met hier en daar wat al te opzichtige symboliek die een licht overgeconstrueerd bouwwerk ondersteunt, is deze frisse, opvallende bundel een uitstekend debuut te noemen. Het wachten is op de tweede van Buser.

@8WEEKLY/André van Dijk