De Geheugenlozen een aanrader voor jong en oud

Berlijn, een stad om van te houden! Met zoveel historie en zoveel prachtige en intrigerende plekken met elk een eigen verhaal. Onlangs bezocht en intens genoten.
Na een bezoek aan het museum “Topography of Terror” vraag je jezelf ook af:
“Hoe heeft dit ooit kunnen gebeuren en vooral waarom?”

In haar boek “De geheugenlozen” van Geraldine Schwartz spreekt zij over Berlijn: “Wat houd ik van deze stad!” Haar woonplaats met de vele plekken met hun veelbewogen verleden, met hun blessures die ze kent alsof die van haarzelf waren.
Een mooi beeld van haar familieverhaal in het Duitsland ten tijde van het Derde Rijk.

In haar eerste boek, uitstekend uit het Frans vertaald door Kris Lauwerys en Isabelle Schoepen verhaald ze aan de hand van haar eigen familie het Duitse verleden van deze familie ten tijde van het Nazisme.

Zo maak je kennis op een zeer leesbare manier met alle feitelijkheden, welke deze familie meemaakt, die je wel kent vanuit de geschiedenis van de 2e WO.
Deze worden door de auteur gerelateerd aan vele bronnen en linken met politieke stromingen en vele herkenbare geschiedenis voorvallen.

De bedoeling van Geraldine is duidelijk: zij wil een weg vinden in de wirwar van het verleden om te begrijpen wat was om te weten wat is, Europa zijn wortels teruggeven die de geheugenlozen zich proberen toe te eigenen.

Haar opa Karl Schwartz heeft destijds zeer goedkoop een bedrijf overgenomen van een Joodse eigenaar. Na de oorlog vraagt deze Julius Löbmann als overlevende van Auschwitz, herstelbetalingen, welke opa weigert te betalen.
De vraag die deze en ook andere voorvallen oproepen, zet jezelf ook aan het denken van wat je zelf gedaan zou hebben in die omstandigheden.
Alles wordt bekeken en geanalyseerd door de schrijfster vanuit vele gezichtspunten.
Hierdoor is en blijft het mogelijk een verband te zien en te begrijpen alvorens te snel oordelen over het goed of over het kwaad van iets of iemand.

Er zijn geen alleen maar overwinnaars en verliezers, geen helden of slachtoffers.
We zijn allen Mitläufer, bijstander, dader van iets wat we zelf hebben ervaren.

Het wegdenken of niet willen blijven herinneren aan deze verschrikkelijke jaren geeft juist de mogelijkheid om het democratische erfgoed te verkwanselen en in te ruilen voor populisme en soortgelijke stromingen. Moeten we dat willen?
De auteur geeft heel helder aan wat dergelijke omstandigheden met alle betrokkenen heeft gedaan en kan doen. Het maakt je eigen inzicht ook breder dan voorheen. De bestaande vooringenomen standpunten en aangenomen indrukken wegens beperkte inzichten en/of verhalen worden met dit boek opengetrokken en ververst.

Niet alleen in Duitsland, maar ook in Frankrijk (het Vichy Frankrijk), Engeland, Oostenrijk, Amerika, Italië en de Oostbloklanden worden belicht vanuit ervaringen van de politieke stromingen en ontwikkelingen. Leerzame kost voor met name in het onderwijs om onze recente geschiedenis te leren zien vanuit een breder en meer samenhangend perspectief. Terecht een aanrader voor jong en oud!