Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

'Soms ben ik het sterkste wijf ter wereld'

André van Dijk 25 oktober 2014
Een jaar na haar spraakmakende debuut Vele hemels boven de zevende komt Griet Op de Beeck met die altijd moeilijke tweede roman. Het is een ander boek geworden, nog intiemer en aangrijpender, en ook een bewijs dat Op de Beeck op haar plaats is in de literatuur.

Kom hier dat ik u kus behelst drie episodes uit het leven van Mona: als kind, als vierentwintigjarige en als vijfendertigjarige. De verschillende delen beslaan vooral ingrijpende gebeurtenissen uit haar leven. Als kind moet Mona leren omgaan met de plotselinge dood van haar moeder en de introductie van een nieuwe stiefmoeder; als jonge vrouw stort ze zich op haar werk en in een moeilijke liefdesrelatie en als dertiger staat de verhouding met haar vader en diens overlijden centraal.

Poëtisch
Op een of andere manier ontstaat de indruk dat Mona gemodelleerd is naar het beeld van Op de Beeck zelf, terwijl de schrijfster die autobiografische link stellig ontkent. Met oprechte kinderstem en Vlaamse tongval ondergaat Mona de rampspoed van het wegvallen van haar strenge moeder. De gevolgen van deze traumatische gebeurtenis worden daarna langzaam zichtbaar. Door de moeilijke omgang met haar onvoorspelbare stiefmoeder voelt ze zich verantwoordelijk voor haar jongere broertje en probeert ze controle te houden op haar steeds meer verdwijnende vader.

De levenswijsheid waarmee Op de Beeck de kleine Mona laat denken en spreken, is hier en daar wat geforceerd. Het volwassen geluid dat uit het jonge hoofd komt, is vervuld van de ernst van het leven maar heeft ook een haast poëtische bijklank: 'Vandaag ruikt oma nog meer onlekker dan soms' of 'Ik wil de nachtmerrie zo snel mogelijk vergeten. Maar sommige dromen plakken vast aan de binnenkant van je hoofd'.

Uitsmijter
In het tweede deel zien we Mona als beginnend dramaturg bij een veelbesproken theatergroep. Als ze Louis ontmoet, met wie ze een voorzichtige liefdesrelatie opbouwt, lijkt het echte leven te beginnen. Maar Mona blijkt niet bestand tegen de overheersende onzekerheid die zich heeft genesteld in haar genen. Innerlijk verzet ze zich tegen de wispelturige regisseur in het theater, tegen de onbeholpen klootzak die haar lief blijkt te zijn en tegen de muur van verkilling die haar stiefmoeder opwerpt. Haar handelen in de werkelijkheid is echter van een meegaandheid die halverwege deze roman enige irritatie opwekt.

Een ander detail van het boek versterkt dit gevoel. Mona kijkt in vogelperspectief naar haar ingewikkelde leven en beschrijft haar gedachten, confrontaties en kwesties met een doorlopende gelatenheid. En vervolgens besluit ze deze bespiegelingen met een uitsmijter die zo op een tegeltje aan de muur kan. 'Een hart vergeet nooit, heb ik gedacht' of 'Zwijgen is ook voor iemand zorgen' of 'Soms hoeven mensen niet te antwoorden om te antwoorden op een vraag die geen vraag was' en 'Machteloosheid kan luid klinken'.

Harmonie
Het zijn vooral deze bemoedigingen die benadrukken dat Kom hier dat ik u kus als een monoloog in een rechte lijn van kind naar volwassenheid loopt. Er is weinig ontwikkeling in de personages en de focus blijft liggen op de totale onmacht van Mona om zich vrij te maken van het harmoniemodel dat haar als een harnas heeft ingesloten. Het kleine meisje groeit vanuit een verscheurd gezin op tot jonge vrouw met een dubbele levenshouding: ze weet hoe het moet maar het wil maar niet lukken.

In deel drie, Mona is inmiddels vijfendertig, verandert de situatie nagenoeg niet, tot de ziekte en de dood van haar vader enige beroering brengen in Mona's bewustzijn: er komt wat meer afstand tot de familie en Louis wordt eindelijk de wacht aangezegd. Hoe je op middelbare leeftijd alsnog volwassen kunt worden.

Griet Op de Beeck schrijft een meeslepend portret van een getormenteerde vrouw. De minpuntjes in dit verder uitstekend geschreven boek zijn eerder een aansporing dan een afkeuring: het wachten is op de derde van deze veelbelovende schrijfster.

@8WEEKLY/André van DIjk

Reageer op deze recensie

Meer recensies van André van Dijk