Het kwaad is niet wat het lijkt

De duivel was uitgenodigd maar de hitte niet. De uitnodiging kwam van Autopsy Bliss. Hij is een openbare aanklager in het stadje Breathed die zichzelf tot doel had gesteld het ‘vuil’ uit de samenleving te filteren maar begint te twijfelen of hij wel de echte daders straft. Zijn twijfel wordt geïllustreerd met een verhaal halverwege het boek. Autopsy zorgde ervoor dat een vader, die door zijn dochter werd beschuldigd van verkrachting, in de gevangenis kwam waar hij later werd vermoord door zijn medegevangenen. Vele jaren nadien bekent de dochter dat ze gelogen heeft. Autopsy, overtuigd dat hij het goede had gedaan, bleek juist een onschuldig mens de dood in te hebben gejaagd. Dit is in feite het thema van het boek ‘De zomer die alles deed smelten.‘ Slachtoffers blijken daders te zijn en daders slachtoffers oftewel goed en kwaad zijn niet zo eenduidig als wij graag willen denken.
Het verhaal wordt verteld door Fielding Bliss, de zoon van Autopsy, die terugkijkt naar het jaar 1984 in Breathed. Inderdaad is dat een knipoog naar George Orwell, in dit boek heerst de staat over de gedachten van de mensen maar in Breathed is het de angst. Want de duivel neemt de uitnodiging aan of zo lijkt het. Sal, een dertienjarige zwarte jongen, zegt dat hij de duivel is en komt omdat Autopsy hem heeft uitgenodigd. Je denkt onzin want de duivel bestaat niet. De schrijfster weet echter heel slim steeds twijfel te zaaien over Sal. Is hij nu gewoon een jongen of zit er toch een duivels trekje aan. Vanaf het moment dat Sal verschijnt, begint er een verzengende hittegolf. En regelmatig verzeilt hij in situaties waar er met een ander vervelende dingen gebeuren. Daar staat tegenover zijn liefdevolle inzet om Fielding’s moeder - Sal is in het gezin Bliss opgenomen - over haar angst voor regen heen te helpen. Deze angst kluistert haar al jaren aan het huis. Tragisch is dat zij uiteindelijk pas ecnt het huis uitkomt om naar het dode lichaam van haar zoon te kijken. Een dood waar Sal misschien niet of misschien wel een rol in heeft gespeeld.
Door de warmte en de merkwaardige ongelukken ontstaat er steeds meer angst en afkeer van Sal onder de bewoners van Breathed. Deze wordt aangewakkerd door Elohim, een dwergachtige man die een extreme haat voor Saul ontwikkelt. Deze haat resulteert uiteindelijk in de dood van zowel Sal als Elohim.
Later wordt duidelijk waar deze haat vandaan komt. Elohim bleek toch niet zo’n oppassende burger te zijn als iedereen dacht. Ook andere bewoners hebben meerdere gezichten. Zoals de vriendelijke verzekeringsman, de vrouw van de kerkelijke inzamelingsacties en de man die Fielding hielp zijn band te plakken. Deze brave burgers aarzelen echter geen moment om Elohim te helpen Sal te lynchen.
Kortom het had een intrigerend boek kunnen zijn over de bedrieglijk gezichten van het goede en het kwaad. Toch werd het dat net niet. McDaniel is dol op allerlei taalgrappen en geeft personage graag allerlei absurdistische trekjes mee. Zoals de moeder die bang is voor regen. En Elohim die nog steeds doet of zijn in 1956 omgekomen verloofde wel leeft. Ook gaat Autopsy Bliss de mensen verdedigen die Sal gelyncht hebben. Liever had ik beter begrepen waarom hij dat deed, maar daar geeft de schrijfster je weinig gelegenheid toe. Het werd nu als is vreemds gepresenteerd. De taalgrapjes en -vondsten begonnen mij te irriteren en de absurde karaktertrekken verhinderden dat ik met de personages kon meevoelen terwijl hen beslist het nodige overkwam. Dat vond ik jammer.