'For Peace Alone Do I Ring'

Jonas Lüscher (1976), onderwijzer en scenarioschrijver, behaalde in 2009 een master in filosofie en studeerde enige tijd Vergelijkende Literatuurwetenschap in Stanford. In 2016 verscheen zijn literaire debuut Het voorjaar van de barbaren, een novelle, en een jaar later Kraft, dat de Zweischer Buchpreis won. Kracht, de vertaling naar het Nederlands, kwam uit in 2018.

Hoofdpersoon Kracht studeerde economie, filosofie en germanistiek, bezocht bijeenkomsten van historici, sociologen en politicologen, met als voornaamste doel zich te onderscheiden van zijn medestudenten. Ook had hij op zijn drieëntwintigste bijna alles wat van belang was gelezen. Zijn geheugen is uitstekend, hij is een briljant denker, promoveert twee keer cum laude. Hij krijgt een leerstoel aan de universiteit van Tübingen. Als hoogleraar retorica brengt hij beroepshalve in praktijk waarin hij onoverwinnelijk is: het woord. Hoe anders is het gesteld in de relationele sfeer. Zijn eerste liefde Ruth pakte op een dag haar koffers en vertrok met haar twee kinderen, hem achterlatend met een torenhoge schuld. Johanna had hij zo kwaad gemaakt dat ze voor altijd naar San Francisco verdween en zijn huwelijk met Heike loopt na veertien jaar op zijn eind.

Van zijn studievriend, de zogenaamde Hongaarse dissident István Pánczél, die zich na zijn verhuizing naar de Silicon Valley Ivan noemt, ontvangt hij een brochure waarin een prijsvraag is uitgeschreven voor de beste denkers en sprekers. De steenrijke internetondernemer Erkner heeft een miljoen dollar ter beschikking gesteld voor de winnaar. 

“Heike had gelachen, kort en scherp. (…) Woedend had hij de uitgeprinte prijsvraag uit haar hand getrokken, waarbij hij pijnlijk met de scherpe rand van het papier in haar wijsvinger had gesneden.” “Goed, had Heike gezegd toen ze plotseling in zijn werkkamer was verschenen, (…) waar ze beschuldigend haar verbonden wijsvinger opstak (…). Goed, had ze gezegd, ga maar naar Stanford en win die idiote wedstrijd, dan kunnen we het ons namelijk veroorloven dit experiment hier te beëindigen.”

En nu zittend in een werkkamer van het Hoover Institution on War, Revolution and Peace, krijgt hij geen letter op papier. Dat ligt niet aan het gedreun en geblaas van de stofzuiger van een dikke Mexicaanse vrouw, ook niet aan de kille ogen van Rumsfeld wiens portret pal voor zijn ogen hangt, maar aan zijn herinneringen. Het grootste deel van het boek bestaat uit flashbacks waarin we uitgebreid kennis maken met de jonge, energieke Kracht en Ivan, twee kampioenen in zwetsen. Ook is er aandacht voor de karakterontwikkeling van Ruth en Johanna, voor het politieke en geestelijke klimaat in het Duitsland van voor en na de val van de Muur. Het heden in de roman laat een verwarde Kracht zien die met elk uur dat verstrijkt voor de deadline stunteliger en hulpelozer wordt en ten slotte zó zwak dat hij bereid lijkt al zijn principes opzij te zetten ten einde het miljoen binnen te halen.

Ieder hoofdstuk wordt ingeleid met een toepasselijk citaat van een groot denker of schrijver. De stijl van deze bijzonder roman is beslist niet eenvoudig, maar als ergens de trukendoos van de retorica opengetrokken mag worden dan is dat hier wel, in een roman met een hoogleraar retorica als hoofdpersoon en een wedstrijd waarbij het aankomt op overtuigingskracht. De vele, ellenlange en mooi opgebouwde zinnen die soms meer dan één geestige opmerking bevatten, dwingen de lezer herhaaldelijk pas op de plaats te maken en de zin nog eens aandachtig door te lezen. En waar de lezer afdwaalt of meewarig het hoofd schudt bij de zoveelste onhandigheid van de hoofdpersoon, wordt hij door de verteller bij de les geroepen, vermanend toegesproken of een spiegel voorgehouden. De lezer die niet terugschrikt voor een beetje geestelijke arbeid en zich graag laat uitdagen door een inspirerend verhaal in pittig proza verpakt, wordt dubbel en dwars beloond. Deze roman zal ook bij herlezing nog veel moois te ontdekken geven. Hulde aan Gerrit Bussink die met de vertaling van Kraft een Kracht-toer leverde!