Unieke combinatie van beeldverhaal en comedy

Wat is Bella? Dat blijkt maar moeilijk te zeggen. Het is een boek, maar over de verdere rest valt te twisten, zo bleek tijdens de leesclub waar ik aan mee mocht doen. Het oogt als een stripboek of graphic novel, maar is dat maar gedeeltelijk. Auteur Joost Vandecasteele had een ‘luid opleesboek’ voor ogen, maar dat werd het tenslotte ook niet echt, hoewel je de teksten makkelijk kunt declameren op een toneel. Is het dan wellicht een gewoon boek met veel illustraties? Nee, dat is het al zeker niet. Al is het maar omdat het woord ‘gewoon’ wel het laatste woord is dat van toepassing is op Bella. Bella is namelijk iets nieuws. Iets heel eigens en afwijkends. Maar wel met veel potentie tot navolging.

Zoals gezegd is Bella tot op zekere hoogte wel degelijk een graphic novel, hoewel het geen tekstballonnen heeft. Van doorslaggevend belang daarbij is toch de vraag of het verhaal nog kan bestaan wanneer je de tekeningen weghaalt. Of in dit geval: zou iemand de tekst op dezelfde manier begrijpen en ervaren als deze hardop werd voorgelezen en je de plaatsjes niet kon zien? Het antwoord daarop is dan toch ‘nee’. Veel tekeningen voegen wel degelijk informatie toe, al is deze zelden cruciaal. Een goed voorbeeld daarvan zijn de ruimtewezens die al snel in het boek voorkomen. Die staan nergens beschreven, maar er is wel een plaatje van zo’n alien. Vaak is ook de omgeving waarin de karakters zich bevinden alleen getekend en niet beschreven.

De belangrijkste functie van de illustraties is echter de sfeer. Het verhaal speelt zich af in een desolate, postapocalyptische toekomst en die wordt door de sobere, in zwart, wit en blauwgrijs uitgevoerde tekeningen treffend tot uiting gebracht. Als het verhaal je werd voorgelezen zou je het verstandelijk gezien goed kunnen volgen, maar zou de emotionele impact beslist niet hetzelfde zijn. Ondertussen zijn de tekeningen wel in een fraaie stripstijl gemaakt door Jeroen Los, een nog jonge Vlaamse striptekenaar. Daarmee wordt het gevoel dat dit een graphic novel is wel versterkt, al lijkt de term ‘beeldverhaal' uiteindelijk nog het meest van toepassing.

Ook inhoudelijk gezien is dit boek alles behalve standaard. Vandecasteele is behalve schrijver ook stand-up comedian en dat is goed te merken aan de tekst en hoe die vorm krijgt. Het is net één lange monoloog. Daarnaast wordt er een verhaal verteld over de toekomst, maar met een terugkijkende blik. De verteller leeft blijkbaar na alle gebeurtenissen in het boek en kan ze daardoor moeiteloos van commentaar voorzien. Commentaar dat vooral reflecteert op onze eigen maatschappij en tijd. Vaak raak getroffen, soms zelfs een eyeopener en soms ook een beetje flauw. Met als stijl: absurdisme en zwarte humor.

En daarvan moet je houden, want anders ga je niet van Bella houden. Dat kleine maar o zo zelfstandige meisje dat jarenlang over de superduper snelweg dwaalt en dan van alles ziet gebeuren in de wereld. Een meisje dat jammer genoeg slechts een gedeelte van de pagina’s bleek te vullen en niet alle. Niettemin zit het boek vol intelligente observaties, is het bijzonder origineel en getuigt het van zowel vakmanschap als kunstzinnigheid. Het zal echter van je persoonlijke smaak afhangen of je het maar een raar of ongemakkelijk boek vindt, een verrassende nieuwe lees/kijkervaring of toch iets daar tussenin. Voor mij was Bella in ieder geval een belevenis.