Een leven als cyborg, zeker avontuurlijk, maar sprookjesachtig?

Het zal je maar gebeuren dat je een cyborg bent, voorzien van allerlei mechanische en digitale onderdelen, maar geen idee hebt hoe dat zo gekomen is. De herinneringen daaraan ben je namelijk kwijt. En dan leef je ook nog in een wereld waarin veel mensen cyborgs afstotelijk vinden en je de status van een machine hebt. Iets dat je gemene stiefmoeder/voogdes prima uitkomt bovendien. Het overkomt Linh Cinder die in een verre toekomst in het Oosterse keizerrijk woont, in de stad Nieuw-Beijing.

Cinder staat bekend als de beste monteur van de stad, wat ze mede te danken heeft aan haar implantaten. Tegelijkertijd moet ze echter alle mogelijke moeite doen om haar cyborgaard verborgen te houden. Vooroordelen en onderdrukking zijn echter niet de enige problemen waarmee ze maken krijgt. Zo woedt er de vreselijke ziekte letumose die veel dodelijk slachtoffers maakt en raakt ook Cinders jongste stiefzus en beste vriendin Peony hiermee besmet.
Ondertussen dreigt het Oosterse keizerrijk in oorlog te raken met de Lunars, een volk dat op de maan woont en wordt gedomineerd door de dictatoriale koningin Levana. De Lunars worden op aarde gevreesd en verafschuwd omdat ze de gave hebben anderen psychisch te manipuleren. Wanneer Cinder de keizerlijke prins Kai echter steeds weer tegen het fraaie lijf blijft lopen, wordt ze niet alleen verliefd maar ook meegesleept in het conflict met de Lunars. Nadat de keizer bovendien bezwijkt aan letumose en Kai de troon moet overnemen, neemt de dreiging van een oorlog toe. Tenslotte doet Cinder een aantal ontdekkingen over haar verleden die haar situatie er niet bepaald beter op maken. Wel krijgt ze hulp van de mysterieuze dokter Erland en ontstaat er een mogelijkheid om Peony te genezen. Het noopt Cinder tot het nemen van grote risico’s.

Een van de vele goede punten van dit boek is dat je vanaf het begin een levendig beeld krijgt van het leven als cyborg. Auteur Marissa Meyer heeft zich daar goed in ingeleefd en ook technisch lijkt alles wel zo’n beetje te kloppen. Ze toont daarbij een verrassend alledaagse praktijk van een leven met implantaten en protheses, zowel ten goede als ten kwade. In veel sciencefiction is de cyborg een bedreigende engerd die door alle ‘upgrades’ nogal dominant is aan de mens. Om een gewoon meisje, tevens heldin van het verhaal, als cyborg te zien, is dan heel wat anders.
En een stuk realistischer is het ook. De menselijke cyborg bestaat namelijk al, want er zijn al mensen die zoveel medische implantaten en/of protheses hebben dat ze voorzichtig de cyborgkant opgaan. Cinder is een directe extrapolatie van dergelijke personen, want ook haar implantaten zijn in eerste instantie om medische redenen aangebracht. Dat andere mensen toch moeite hebben om al die implantaten te accepteren, hoeft geen verdere onderbouwing te krijgen, denk ik.

Het boek is, zoals duidelijk moge zijn, gebaseerd op het sprookje van Assepoester. Maar dat is nogal losjes gedaan en de overeenkomsten pakken steeds weer verrassend en ongedacht uit. Meyer forceert zichzelf ook niet met het inpassen van alle elementen en zet eigenlijk een soort van anti-Assepoester neer, waar alle zoetigheid zorgvuldig vanaf is geschraapt. Jammer dus dat de zweem van meidenromantiek toch om dit boek heen blijft hangen, terwijl het hoge technische gehalte het juist ook zo geschikt maakt voor lezers van het mannelijke geslacht. Misschien heeft de rode pump op de kaft er iets te maken, maar die pump blijkt helemaal niet van toepassing. Dat is namelijk wel het laatste schoeisel dat Cinder ooit aan zal trekken.

Er zijn al veel dystopische YA boeken uitgegeven die zich in de toekomst afspelen, maar meestal is dat geen harde sciencefiction. Dat is deze serie wel. Ruimteschepen en zwevers, androïden (met of zonder persoonlijkheidschip) en cyborgs, maanbewoners die elektromagnetische energie kunnen manipuleren, het komt er allemaal in voor. Toch blijft het allemaal goed te verhapstukken voor diegenen die technisch net zo weinig begaafd zijn als ik, dus niemand hoeft bang te zijn het niet te snappen.
Ergens las ik dat het boek ook fantasyelementen zou hebben, maar die heb ik nergens kunnen ontdekken. Misschien dat er de gave van de Lunars mee wordt bedoeld, maar die worden wel degelijk biologisch onderbouwd. Dan ligt het misschien aan jezelf of je dat geloofwaardig vindt of toch liever ziet als een soort van magie.

Al met al is dit een heerlijk boek om te lezen. Het is bijzonder origineel, avontuurlijk, spannend, heeft leuke personages en is vlot en met humor geschreven. Het enige probleem is dat het af en toe wat vol is. De problemen rondom Cinders aard als cyborg, de letumose en de Lunars stapelen zich wat al te zeer op, waardoor bepaalde zaken niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Zo raakt met name de ongelukkige maatschappelijke positie van cyborgs nogal op de achtergrond, terwijl dat juist zo’n interessante kwestie had kunnen zijn.

Dit boek hangt van de verrassingen aan elkaar hangt, maar één element uit het plot zie je onherroepelijk aankomen. En hoewel er een spetterende climax volgt, loopt het verhaal uiteindelijk niet af, want er zijn nog vervolgdelen. Daarvan is tot nu toe alleen deel 2 in het Nederlands vertaald. Aangezien deel 4 nog meer zeer recentelijk is uitgekomen, is er echter nog hoop dat de serie ook bij ons alsnog wordt vervolgd. Dat zou een serie als deze toch echt wel verdienen!