Goede hulp bij zelfmanagement, maar niet bij alle dromen

Onder zelfhulpboeken telt Dromen, durven, doen van Ben Tiggelaar als een klassieker. In 2005 kwam het uit en werd al snel een succes. Nu zijn er meer dan 350.000 exemplaren verkocht en is het boek in meerdere talen vertaald. Dat weerhield de auteur er niet van om in 2010 een herziene versie te maken. Dat deed hij in 2015, bij het tienjarig jubileum van zijn boek, opnieuw. Het is deze laatste versie die hier wordt besproken.

In het voorwoord vertelt gedragswetenschapper Tiggelaar dat hij dit boek heeft geschreven uit frustratie over andere zelfhulpboeken. Die richtten zich te zeer op wat mensen aan hun gedrag moeten veranderen om hun zaken beter op de rails te krijgen. Ze besteedden nauwelijks aandacht aan hoe mensen zo’n blijvende gedragsverandering tot stand kunnen brengen. Bij velen ligt echter juist daar het probleem.

In Dromen, durven, doen biedt Tiggelaar een methode waarmee je jezelf, zoals hij het noemt, kunt ‘managen’. Dat wil vooral zeggen: dingen die je graag wilt doen, maar waar je om de een of andere reden niet toe komt, toch voor elkaar te krijgen. Meestal moet je daartoe je gedrag blijvend veranderen. Dat doe je door wenselijk gedrag te meten en te belonen, zodat je er positieve ervaringen mee krijgt en negatieve associaties verdwijnen. Je wijzigt aldus de manier waarop je geconditioneerd bent. In het boek geeft Tiggelaar ook aan hoe je kunt bepalen wat het precies is dat je graag wilt, mocht je dat niet helder hebben. Achterin vind je bovendien een werkboekje en een test.

Wat opvalt aan bovenstaande omschrijving is dat de woorden ‘dromen’ en ‘durven’ er niet echt in voorkomen. Dat komen ze in het boek wel, maar Tiggelaar interpreteert deze begrippen nogal breed. Zo staat ‘dromen’ in dit boek voor ‘het overwegen van een verandering en de eerste voorbereidingen daartoe’ en verwijst ‘durven’ naar de verdere voorbereiding op die verandering. En zo komt het dan dat een voornemen als ‘aardiger omgaan met mijn collega’s’ telt als een ‘droom’ en jezelf voorbereiden op terugvalmomenten tijdens je dieet een kwestie is van ‘durven’. Daar zal toch niet iedereen zomaar op in kunnen haken.
Ondertussen komen zaken die veel lezers zullen ervaren als hun belangrijkste dromen, zoals een leuke partner vinden, een zangcarrière starten of een wereldreis maken, in dit boek niet ter sprake. Het ligt echter voor de hand dat juist bij het vervolmaken van dergelijke dromen mensen de meeste moeite hebben met het onderdeel ‘durven’. Juist dan loeren angst en verlamming snel om de hoek. Hoe je hier alsnog doorheen kunt bijten wordt echter nauwelijks besproken.

De door Tiggelaar beschreven methode heeft niettemin zijn goede kanten en kan zeker helpen bij het volbrengen van tal van doelstellingen, zoals bijvoorbeeld afvallen, meer bewegen, cursussen oppakken, tijd vrijmaken of geld sparen voor de koop van een droomhuis. De methode is praktisch, volop beproefd in de praktijk en gemakkelijk toe te passen. Ben Tiggelaar is gespecialiseerd in gedragsverandering en het is duidelijk dat hij weet waar hij het over heeft. Hij brengt zijn kennis op sympathieke wijze en het siert hem dat hij zijn boek nu al voor de tweede keer heeft bijgewerkt. Wat dat betreft is het begrijpelijk dat het zo populair is geworden.

Het is wel zo dat de noodzaak voor dit boek niet meer dezelfde is als in 2005. Veel hedendaagse zelfhulpboeken gaan wel degelijk in op de ‘hoe’-vraag en vaak wat dieper ook. Heb je al vergelijkbare boeken gelezen, vind je hier waarschijnlijk weinig nieuws. En heb je echt problemen met iets te durven, is er meer nodig om door te zetten dan gedragsverandering alleen. Heb je echter minder ervaring met zelfhulpboeken en ben je op zoek naar een praktische manier om wat meer gedaan te krijgen in het leven, dan is dit nog steeds een prettig en handzaam boekje om mee aan de slag te gaan.