Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Mooi maar duister, fantasievol maar overdadig (3,5*)

Anne-Claire Verham 18 augustus 2017 Hebban Recensent
Nhung Dam is actrice en theatermaakster, ze is de dochter van Vietnamese bootvluchtelingen en afkomstig uit de Groningse wijk Beijum. Sinds kort is ze ook tovenares met woorden. ‘Duizend vaders’ is haar debuutroman die onlangs uitkwam. En wat het verder ook is, een opmerkelijk debuut is het zeker. Een bijzonder oorspronkelijk boek dat op geen enkel ander boek lijkt, geschreven door iemand die duidelijk barst van het talent. Beslist geen actrice die ook nog een boek moest. Nee, hier hebben we iemand die, of ze dat nu wil of niet, nog meer boeken zal moeten schrijven. Maar het is wel zaak dat ze dat woeste talent van haar dan in betere banen weet te leiden, want nu is het nog wat ongeremd. Als een tovenares inderdaad die haar magische krachten beter moet leren beheersen.

Hoofdpersoon en ik-figuur in ‘Duizend Vaders’ is een 11-jarig meisje dat net als de schrijfster Nhung heet en afstamt van Vietnamese bootvluchtelingen. Evenals als de auteur maakt Nhung het mee dat haar vader op een dag verdwijnt en dat ze alleen achter blijft met een moeder die het Nederlands maar niet onder de knie krijgt. Aldus draaien de verhoudingen zich om en wordt Nhung op jonge leeftijd al een soort van verantwoordelijk voor haar moeder. En daarmee is het duidelijk dat dit boek onmiskenbaar een autobiografische basis heeft.

Maar dat is lang niet het hele verhaal. Het is meer zo dat de autobiografische elementen de kapstok zijn waaraan een uiterst fantasievol jasje wordt opgehangen. Ook wat betreft het lot van verhaalNhungs moeder, want die krijgt heel wat meer problemen dan echteNhungs moeder. Wat er wel nog over gezegd kan worden is dat het een sterke kapstok is. De beleving van het meisje naar haar moeder toe is afwisselend vroegrijp en dan toch weer kinderlijk en uiteindelijk erg ontroerend.

Wat betreft het jasje zijn er meer uiteenlopende berichten te melden. Om te beginnen is er Beiahêm, het surrealistische Groningse dorp waarin het verhaal zich afspeelt en waar het permanent winter is. Beiahêm ligt aan de kust en wordt langzaam maar zeker door de zee en kruiend ijs opgeslokt. Dat veroorzaakt de nodige opschudding bij de lokale bevolking, die steeds minder plek overhoudt om te wonen. Want hoewel Beiahêm een hedendaags dorp is, lijkt het op geen enkele manier verbonden met de rest van Nederland. Een dorp ook waar je wel kunt aankomen, maar waar je letterlijk niet meer weg geraakt.

Het leven dat zich in dit dorp afspeelt is ook nogal surrealistisch en kan maar het beste gezien worden als alternatieve wereld. Er gebeurt veel dat in het echte leven onwaarschijnlijk of onmogelijk is en soms komen er zaken uit de lucht vallen bovendien. Zo is er een Chinese maffia die Nhungs familie regelmatig lastig valt, is er een dijk met hoeren en is er zomaar opeens een kermis gaande. Het ligt er permanent vol ijs en sneeuw, maar leveringsproblemen betreffende eten en spullen zijn er niet. Erg leuk is de manier waarop allerlei figuurlijk bedoelde gezegden en uitspraken een letterlijke invulling krijgen, zoals de man die letterlijk paars werd van de kou. Het is niet logisch, maar het is ook niet als logisch bedoeld. De auteur noemt het zelf magisch realisme en velen zien het ook als zodanig al valt over de juistheid van die term te twisten. Eigenlijk is het vooral een wereld zoals die vorm zou kunnen krijgen in een droom.

Minder prettig is het feit dat die droom feitelijk een nachtmerrie is, en dan eentje die uiteindelijk wat ver doordraaft. Het is een duister verhaal waarin de paniekerig mensen uit het dorp zich nogal wreed gedragen. En gaat dat in het begin van het verhaal nog wat op en neer, uiteindelijk krijgt de kleine Nhung wel heel veel te verduren. De negatieve gebeurtenissen stapelen zich steeds sneller op en er blijft nauwelijks tijd over om naar adem te happen. En dat terwijl er ook al een paar scènes waren, waar ik ongemakkelijk van werd.

Nhung zelf is echter een heel bijzonder personage. Een meisje dat manmoedig het hoofd boven water probeert te houden en een heel eigen, met fantasie gelardeerde kijk op de wereld heeft. Soms als een echt kind dat niet begrijpt wat er aan de hand is, soms tergend naïef, soms als een kind dat te vroeg oud is geworden, maar aldoor heel specifiek Nhung. Het was haar ongebruikelijke blik op de wereld die voor mij het hoogtepunt was van het boek. Misschien klopte ze niet altijd met een meisje van 11, maar dat vond ik binnen dit toch al wat absurdistische verhaal geen probleem.

Ook schrijftechnisch gezien heeft deze auteur duidelijk talent. Prachtige zinnen, schitterende beelden en geweldige metaforen rollen er uit haar pen. De sneeuw en het ijs, de Groningse modder aan je schoenen, je kon het bijna voelen. En dat alles ook weer met een heel eigen stijl die al ver ontwikkeld is voor een debutant.

Uiteindelijk vond ik het echter moeilijk om dit boek een waardering te geven. Er is erg veel goeds over te zeggen, ook op gebieden die altijd zwaar voor mij wegen zoals originaliteit, een rijke verbeelding en een aansprekende hoofdpersoon. Maar de nadelen wegen ook zwaar. Donkere verhalen kan ik meestal best goed hebben en ik trek een hoge mate van temperament uitstekend. Maar hier was het zelfs mij teveel. Vier sterren geef ik dan ook liever niet, maar drie is te weinig. Daarom geef ik het boek stiekem 3½ ster. En spreek ik de hoop uit dat de tovenares aan de slag gaat met die magie en dat ze er de volgende keer ook een paar zonnestraaltjes mee tevoorschijn tovert.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Anne-Claire Verham