Postapocalyptisch drama als waarschuwing

Een electromagnetic pulse (EMP) is een wapen dat in een tel onze complete elektrische infrastructuur kan uitschakelen, waardoor de meeste apparaten en voertuigen ophouden te werken. Een grote en langdurige chaos zal het gevolg zijn en veel mensen zullen omkomen. Slechts één kernwapen is al afdoende om zo’n puls te creëren en een zeer groot gebied lam te leggen. Daar gingen steeds meer politici en militairen zich zorgen over maken. De Amerikaanse auteur William R. Forstchen schreef daarop een zo realistisch mogelijk verhaal over het leven na een EMP. Hij deed dat in een trilogie, de EMP-serie, waarvan Een seconde later het eerste deel is. Het origineel kwam in 2009 in de VS uit.

William R. Forstchen (1950) heeft als schrijver en historicus in eigen land al naam gemaakt met tientallen boeken. Hij schreef fantasy, sciencefiction, non-fictie en veel oorlogsromans. Sommigen daarvan schreef hij samen met Newt Gingrich, de voormalige republikeinse voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Het was ook Gingrich die hem wees op de EMP-dreiging.

Een belangrijk doel van de EMP-serie is mensen aan te sporen zich beter voor te bereiden. Een EMP veroorzaakt namelijk een ongebruikelijk type ramp en vraagt om een geheel eigen noodplan. Een boodschap welke kortom aan de hele wereld is besteed. Toch is Een seconde later een erg Amerikaans boek geworden. Het speelt zich uitsluitend in de VS af, pakt vaak terug op de burgeroorlog en draait vooral om het moeizame gevecht van hoofdpersoon John Matherson om te overleven én zijn typisch Amerikaanse normen en waarden te behouden. De specifieke kanten van een EMP-catastrofe drijven daarbij langzaam naar de achtergrond.

Dat maakt het begrijpelijk dat de Nederlandse vertaling acht jaar op zich heeft laten wachten. Het moet echter worden gezegd dat uitgeverij Karakter er een bijzonder verzorgde uitgave van heeft gemaakt met een keurige vertaling van Corry van Bree en Frank van der Knoop. In ieder exemplaar is bovendien een toepasselijke rampenadvieskaart bijgesloten.

Hoofdpersoon John Matherson is docent geschiedenis op de universiteit en woont in het landelijke stadje Black Mountain in North Carolina. We verlaten zijn gezichtspunt nooit en krijgen aldus een indringend maar eenzijdig relaas te lezen over hoe hij het hoofd boven water probeert te houden. En dan niet alleen zijn eigen hoofd, maar ook dat van zijn twee dochters (waarvan er een diabetes heeft), zijn schoonmoeder en zoveel mogelijk andere inwoners van het stadje. John maakt namelijk al snel deel uit van de crisisraad en wordt daardoor geconfronteerd met vreselijke keuzedilemma’s en aanvallen van buitenaf, wat van kwaad tot erger gaat.

Aangezien het de expliciete bedoeling van Forstchen was om een zo realistisch mogelijk scenario te schetsen, is het natuurlijk de vraag of dat ook is gelukt. Dat lijkt van wel, aangezien het boek nog voordat het uitkwam is besproken in het Amerikaanse Congres. Toch valt er wel wat op af te dingen. Hoewel de auteur aan ongelooflijk veel dingen heeft gedacht, worden er ook genoeg kansen op redding of zelfredzaamheid genegeerd of slecht uitgewerkt. Om een voorbeeld te noemen: internationale hulporganisaties komen in dit boek niet voor. Verder wordt het verhaal beïnvloed door een tamelijk negatief mensbeeld. De hongerige mens kiest hier wel vaak en snel voor schaamteloosheid, misdaad en grof geweld. Tegelijkertijd valt de (technische) inventiviteit en psychische veerkracht waarmee de bewoners van Black Mountain hun problemen te lijf gaan wat tegen. Ze komen tot weinig zonder sturing van de (vrij kleine) crisisraad.

Dat neemt niet weg dat het boek bij vlagen erg interessant is, zeker ook voor beleidsmakers en hulpverleners. Hoe zenuwslopend en beangstigend de situatie is wordt volop duidelijk, want de auteur is goed in het schrijven van emotioneel beladen drama. Beduidend beter tenminste dan in het creëren van een deugdelijke plotlijn, want die is er nauwelijks. Het verhaal is meer dagboekachtig opgebouwd. Desondanks is er wel een heftige en ontroerende climax.

En daar ga je dan toch als lezer, met natte ogen batterijen kopen.