Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Overdaad aan literaire krullen

Ilja Leonard Pfeijffer is een Nederlands classicus, dichter en schrijver. Hij doceerde klassieke talen aan de universiteit van Leiden. Sinds 2008 woont hij in Genua.
Hij heeft meer dan veertig titels op zijn naam, waaronder poëzie, romans, korte verhalen, toneelteksten, essays, wetenschappelijke studies, columns, vertalingen en bloemlezingen. Hij ontving meerdere prijzen voor zijn werken, waaronder in 2014 de Libris Literatuurprijs voor zijn roman La Superba.
Met Grand Hotel Europa staat er net als in 2018 opnieuw een roman van zijn hand op de shortlist van de Libris Literatuurprijs.

Grand Hotel Europa is een roman die enkele heikele actuele (politieke) thema’s binnen het hedendaags Europa aan de kaak stelt, ingebed in een terugblik op de gestrande liefdesrelatie van de ik-figuur, Ilja.
Daarnaast is Grand Hotel Europa ook de naam van het hotel waar hij zijn intrek neemt om op die liefdesrelatie terug te blikken en zich daarmee ook bezondigt aan datgene wat de auteur als een problematisch aspect van de Europese identiteit beschouwt.

"Als een significant en groeiend deel van de bevolking bereid is te geloven dat vroeger alles beter was, kunnen we met recht spreken van een oud en moe geworden continent, dat als een bejaarde voor zich uit staart zonder nog iets van de toekomst te verwachten en mijmert over betere tijden toen winters nog echte winters waren en zomers eindeloos duurden. Een beter bewijs voor de stelling dat Europa een gevangene is geworden van zijn eigen verleden, is er niet."

Geschiedenis is het voornaamste dat Europa nog te bieden heeft, zo stelt de auteur. En geschiedenis trekt (massa)toerisme. En toerisme leidt tot verval.

Italië, en meer specifiek Venetië, wordt het decor waarin Pfeijffer zijn kritische standpunten tot leven brengt. Venetië, de zinkende stad, opgegeten door het massatoerisme.
De ik-figuur fulmineert tegen de toenemende negatieve gevolgen van de veel te grote hoeveelheden toeristen. Zijn hekel aan toeristen welke resulteert in een hilarische beschrijving van de verschillende types toeristen, zal menig lezers amuseren. Tegelijk verliest de ik-figuur zich meermaals in een dermate arrogantie in zijn mening over de toerist, dat het enige afkeer en ergernis kan teweegbrengen.
En het is net die arrogantie, verkleed in intellectualiteit, die sympathie met het hoofdpersonage wel erg moeilijk maakt.

Grand Hotel Europa verweeft verschillende thema’s en verhaallijnen door elkaar en zet aan het denken. Je kan er als lezer niet rond dat het massatoerisme centraal wordt gezet. Pfeijffer schuwt de confrontatie daarbij niet. Als hij de even actuele thematiek van de vluchtelingenstroom hieraan verbindt, kan je je als lezer, vermoedelijk ook toerist zijnde, alleen maar sterk aangesproken voelen. Pfeijffer stelt dat Europa enkel de blanken op zoek naar het verleden verwelkomt en de zwarten op zoek naar een toekomst weert.


"Het eiland, dat voor de helft lijkt te bestaan uit een kerkhof, leeft, voor zover het leeft, in het verleden. Het enige wat het nog kan verkopen, is zijn rijke historie. Daarom wil het bezoekers aantrekken die komen voor het verleden, en moet het bezoekers weren die op zoek zijn naar een toekomst. De suggestie dat het eiland hiermee een metafoor is voor Europa als geheel, zal ik aan de lezer overlaten."


Grand Hotel Europa is een indrukwekkende roman die aanzet tot nadenken. Hij laat je niet onbewogen achter, wat niet noodzakelijk alleen maar als positief ervaren kan worden.
De overdaad aan literaire krullen houdt me als lezer te vaak op afstand en stoot zelfs soms af. Het neigt bovendien naar een gevoel van superioriteit waar hij zich in zijn oordeel over de domme doorsneetoerist ook aan vergrijpt. De erg uitgebreide geschiedkundige duidingen over de schilderijen en het leven van Caravaggio zorgden bij deze lezer alvast voor meerdere momenten van interesseverlies.
Dat Pfeijffer met deze roman op veel fans kan rekenen is nu reeds duidelijk in het gemiddeld aantal sterren dat hij ondertussen hier bij Hebban heeft verzameld.

Goed voor 3,5 sterren

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Anne-Marie Lenjou