Recensie Alleen maar nette mensen

Eigenlijk 3,5 duim want ik vond het een zeer vermakelijk boekje, in een dag uitgelezen. Net zoals NLoeMie heb ik flarden herkenning: we wonen aan de rand van een achterstandswijk in de buurt van Rotterdam (bemerk ik daar nou enige distantiëring door mijzelf? ), mijn twee zonen zijn 23 en 22 (de hoofdpersoon David is 21), van gemengde afkomst (Malawisch/Nederlands - Afrikaans), komen uit "goed milieu" (uche, maar goed, het speelt ook in het boek een rol: jongens-gymnasium en havo, ouders hebben leidinggevende functies) en hebben een vriendengroep die bestaat uit een diversiteit aan culturen, thuissituaties en huidige maatschappelijke positie c.q. ontwikkeling.
Alhoewel ik als ouder veel natuurlijk niet hoor maar de meesten me zelf uitgenodigd hebben voor hun Facebook; feestjes ook veelal hier gehouden worden, krijg ik wel iets mee.
Mijn beleving is dat Robert Vuijsje iets heel herkenbaars neerzet omtrent de vooroordelen en personages, maar er zijn nog veel meer soorten "grijs" te duiden. In dit boek worden de personages karikaturen wat het humoristisch maakt maar zeker niet gezien moet worden als een vertegenwoordiging van hele groepen.

David zit in een identiteitscrisis en door besluitloosheid - gedachteloosheid passief geslagen.
Wat ik erg miste is een verdere onderbouwing/uitwerking in dit fenomeen: veel meer jongeren dan ooit lijken hier de laatste jaren last van te hebben. Ze weten door de vele mogelijkheden niet te kiezen en de noodzaak is er ook niet meer in een maatschappij waar je door ouders of uitkering opgevangen wordt, en er zijn vast nog vele aspecten toe te voegen.
Maar goed, de schrijver kiest ervoor de psychologie van David omtrent zijn passiviteit niet verder uit te werken en we gaan verder met de flow vanuit zijn identiteitscrisis. De situaties waarin David wordt aangezien voor Marokkaan zijn niet overtrokken en zijn nog altijd, jammer genoeg, deel van het dagelijks leven.
Vreemder vind ik te lezen dat zijn ouders zich zulke elite voelen dat ze zelf geen fundament aan relativeren en enige milde zelfspot in de opvoeding van David mee hebben kunnen geven. Nee, de stille aanklacht in dit verhaal naar hen die zogezegd het intellect hebben en de mond vol met allerlei analyses omtrent multiculturele problemen is net zo goed herkenbaar, maar ook net zo goed neigend naar karikaturen.

Het verhaal loopt in het absurde als David voor zijn innerlijke zoektocht naar Amerika afreist. En dat is wat ik mis aan complexiteit: waarom gaan we niet verder in op David? Want een jongen met "alleen maar" een op die leeftijd voorkomende identiteitscrisis is hij zeker niet. Hersenscellen lijken overgenomen door zaadcellen en testosteron, wat ik wel erg inhoudsloos en eenzijdig vind. Moet ik het boek zelfs anders bezien: goedkoop en snel scoren door met humor wat karikaturen omtrent een nog altijd heel actueel en voelbaar onderwerp te zetten? Wat populistische taal en een onderwerp waarover velen wel een waardeoordeel willen ventileren?

Ach, ik had wel lol in het boekje maar hoop toch echt dat het in zijn beperktheid niet een indruk op lezers van "dit is de enige realiteit" achterlaat. Bij het cynische beeld van "alleen maar nette mensen" heb ik veel beleving: uit de minst verwachte hoeken krijg je vooringenomen oordelen te horen over andere culturen en huidskleuren en vica versa, en daar is niet zoveel netjes aan maar het was een vele malen beter boek geweest als de persoon David meer gestalte had gekregen.
Voor mij blijven mensen tenslotte interessanter.