Recensie Hersenschimmen

Opmerkelijk uniek pakkend boek uit 1984. Beheerst en voelbaar gebracht, het proces van vergeten. In gewone taal een beleving van dichtbij over dementie.

Opgepikt van het internet:
‘Ik ben op het ogenblik bezig met een boek dat zich heel letterlijk met het vergeten bezig houdt. Het gaat over een man die, vrij plotseling, gaat dementeren. Wat gebeurt er in dat proces. Niemand die het precies weet. Je kunt het alleen aan de buitenkant signaleren. Maar als je het van de buitenkant observeert wordt het al gauw zielig. Ik wilde mij op dat onbekende gebied van een dementerende geest begeven. Het moest dus een boek worden dat zich in de binnenwereld van de hoofdpersoon afspeelt. Dat had ik jaren niet meer gedaan. Het boek heet Hersenschimmen en dat is tenslotte alles wat er van je leven overblijft.’ (Willem Roggeman, Beroepsgeheim 5: gesprekken met schrijvers, Antwerpen: Facet, 1986, p. 80).
Aan het einde van het interview zegt hij nog:
........ ‘Het paradoxale van het boek is dat het eindigt in totale vergetelheid maar dat het resultaat, het boek, – als ieder boek – een totaal geheugen is waar nooit meer iets uit weg kan raken. Tot niemand je meer leest. Maar dan hoop ik er zelf niet meer te zijn.’

Zo mooi: Maarten van binnenuit mee te maken, maar tussen zijn groeiende verwarring en zijn steeds heftiger schommelende emoties door ook zijn liefde voor Vera te zien, en het verdriet van Vera om Maarten zo "kwijt" te raken.
De opbouw (afbouw) van het boek is zo bijzonder omdat het de vervreemding van Maarten met de realiteit weergeeft: het contact door middel van woorden veranderd in beiden.
Het begint plotseling maar hij kan het nog net aangeven bij Vera: het angstige gevoel, verlies van tijd en ruimte, de dingen die hij vergeet.
" Een mens kan een tijd lang kijken zonder te zien. .......
Om iets te zien moet je eerst iets kunnen herkennen. Zonder herinnering kun je alleen maar kijken. Dan glijdt de wereld spoorloos door je heen."
Het kost steeds meer moeite om contact te houden met het heden, angst ("enorm hoofd" - "ik ben zo licht als lucht" ) en isolatie spelen steeds meer een rol.
"Woorden, dat is wat energie geeft, is energie zelf. Een mens hoort van woorden te zijn. Totaal. Zo voor de hand ligt dat.
Maar ook dat wordt steeds moeilijker.

Ik vond het een makkelijk leesbaar boek en kon Maarten in al zijn warrigheid goed volgen. Dingen waar je vanuit je eigen dagelijkse gebeuren niet bij stilstaat worden tastbaar verteld en laten een enorme indruk achter.
Enorm knap hoe een beeld van een proces van dementie is neergezet.