Een ongewoon verhaal over een ongewone liefde

Actrice en filmmaker Sarah Winman (1964) brak als schrijfster door met haar veelgeprezen debuutroman Toen god een konijn was. Dit succes werd opgevolgd door het eveneens in het Nederlands vertaalde Het laatste jaar van Marvellous Ways. Bij uitgeverij Orlando verscheen in 2018 ook haar nieuwste boek, in vertaling van Miebeth van Horn, De blikman.

Hoofdpersonages Ellis en Michael zijn beste vrienden tijdens hun jeugd en deze vriendschap groeit al snel uit tot meer dan alleen dat. Een eerste liefde blijft iemand voor eeuwig bij. Tien jaar later is Ellis getrouwd met Annie en is hun vriend Michael nergens te bekennen. De blikman vertelt het verhaal dat zich daartussen afspeelde.

“Het leven was minder leuk zonder Michael. Het leven was minder kleurrijk zonder hem. Het leven was het leven niet zonder hem.”

Winman bouwt haar verhaal op een bijzondere manier op, zoals ze dat ook deed in Het laatste jaar van Marvellous Ways. Door deze semi-chronologische opbouw en wisselingen in perspectief vallen echter een aantal zaken die belangrijk zijn voor het verhaal weg. De onaangekondigde sprongen in tijd werken verwarrend in het relatief dunne boek en de slordige, ogenschijnlijk onbedoelde wisselingen in vertelperspectief helpen de lezer ook niet.

De schrijfstijl van Winman is allesbehalve vlot en personages worden amper geïntroduceerd. Verschillende zinnen doen onhandig of gekunsteld aan en het is lastig te zeggen of dat aan een stilistische keuze van de schrijfster of de vertaling ligt. Maar ondanks al deze zaken blijft het verhaal van Ellis en Michael een verhaal dat de lezer weet te raken. Het verhaal over een ongewone liefde wordt er in essentie niet minder mooi op, het had hooguit nog wat mooier kunnen worden. 

“Dat was het begin van onze privéwereld. Een plek waar we niet bespraken wie we waren of wat we waren, en alleen experimenteerden met elkaars lichaam, en jarenlang was dat genoeg.”

Als symbool voor haar verhaal en de liefde neemt Winman Zonnebloemen van Van Gogh. Zowel het schilderij als de roman drukken zowel hoop, kleurrijkheid als iets melancholisch uit. Hoewel de auteur veel gevoel en aandacht heeft voor details mist het eerste deel diepgang of enig gevoel. Later zal de lezer ontdekken dat dat komt door het karakter van Ellis en dat het tweede deel, vanuit het perspectief van Michael, deze gevoelens en gedachten wel onder woorden kan brengen.

Er mist veel in de nieuwe roman van Winman en dat terwijl haar verhaal zoveel potentie heeft. Soortgelijke verhalen werden eerder meer dan overtuigend verteld door John Boyne in Wat het hart verwoest en Hanya Yanagihara in Een klein leven. Aan deze grootheden kan Sarah Winman zich helaas niet meten. Een lezer die de moeite neemt om even door te zetten zal Ellis en Michael toch de moeite van het leren kennen waard vinden en in filmvorm zou het elliptische verhaal wellicht meer tot zijn recht komen.