Onderdanig feminisme

Emy Koopman is onderzoeksjournalist en gepromoveerd literatuurwetenschapper. Eerder publiceerde ze in De Groene Amsterdammer en De Correspondent. Koopman is vaste redacteur bij Hard//hoofd en heeft nu ook haar fictiedebuut geschreven; Orewoet.

Orewoet vertelt twee verhalen rondom dezelfde personages. Begin jaren zeventig wordt May verliefd op kunstenaar Lucas. Zij valt als een blok voor hem en zelfs als Lucas verdwijnt laat ze hem niet los. Lucas’ beste vriend Dirk helpt May te zoeken naar zijn vriend, maar niet zonder het nodige eigenbelang. In het voorjaar van 2002 wordt Alex door zijn moeder Agatha (May) gedwongen naar een begrafenis van een voor hem onbekende man te gaan. Al snel komt hij erachter dat Lucas zijn vader was en een zoektocht naar zijn mysterieuze vader begint.

Wat Koopmans debuut interessant maakt is de manier waarop het verhaal verteld wordt. De auteur maakt geen gebruik van een alwetende verteller, maar laat een intrigerende vertelconstructie het werk doen. Het verhaal over Lucas en May wordt in eerste instantie vertelt door middel van brieven die Dirk aan haar schrijft, het tweede verhaal wordt door Alex vertelt. Die twee perspectieven maken dat je als lezer constant twijfelt over de echtheid van wat er gezegd of gedacht wordt. De twee belangrijkste personages van het verhaal worden opvallend lang buiten beeld gehouden. Het oogpunt van Agatha wordt later toegevoegd, maar slechts doordat Alex fragmenten uit haar dagboek leest. Er is dus niemand die het verhaal in retrospectief vertelt en dat is bijzonder. Van de mysterieuze kunstenaar Lucas krijgt de lezer, net als de andere hoofdpersonages, nooit echt hoogte. Men kan alleen maar raden wat er in zijn hoofd om moet zijn gegaan.

Deze openingen in het verhaal maken dat je makkelijk doorleest. Wat komen we wel en wat komen we niet te weten, Koopman houdt ons op het puntje van de stoel door steeds kleine beetje informatie te verstrekken. Details die van waarde zijn voor het verhaal worden door de auteur zorgvuldig uitgelicht en beschreven, maar het overgrote deel van haar schrijfstijl is simplistischer, herkenbaarder en geloofwaardiger voor iemand die brieven schrijft en daarin een verhaal vertelt. Er wordt gebruik gemaakt van filosofische verwijzingen, maar Koopman zelf verzandt nooit in al te filosofisch taalgebruik, tenzij een van haar personages daarmee hoop te imponeren.

Agatha/May is een knap personage, Koopman weet precies de strijd te vangen tussen een vrouw die sterk wil zijn en zich inzet voor het feminisme, een vrouw die een eigen stem wil hebben, studeert en waarde hecht aan haar eigen mening aan de ene kant en de vrouw die hopeloos verliefd is en zich overgeeft aan een allesomvattende bewondering of bijna obsessie voor die ene man waar ze zo ongelooflijk tegenop kijkt.

Tot slot zijn het de mooie zinnen en treffende vergelijkingen die Orewoet de moeite van het lezen waard maken, ook al is het verhaal op zich (meisje wordt verliefd op kunstenaar, kunstenaar verdwijnt en meisje blijft zielig en alleen achter) niet zo origineel: ‘Maar ik krijg het niet uitgesproken, de woorden gedragen zich weer eens als een stelletje lafbekken.’. Orewoet is een fijn debuut, hopelijk mogen we in de toekomst meer verwachten van Koopman.