Gouwe Ouwe

Schrijvers die de Nobelprijs winnen zijn vaak onleesbaar, zeker als je in de zomer op je gemak op het strand ligt. De favoriet van redacteur Anne Oerlemans in de reeks ‘Gouwe Ouwe’ is van de Amerikaanse schrijver John Steinbeck. Van muizen en mensen werd al in 1937 gepubliceerd maar kan nog steeds elke zomer gelezen worden. Het boek leest heel gemakkelijk vanwege het beeldende taalgebruik. Het grote thema vriendschap is tot op de dag van vandaag relevant.

George is een slimme landarbeider die ervan droomt om op een dag zijn eigen huis te bezitten en onafhankelijk te zijn. Zijn achterlijke vriend Lennie reist met hem mee op zoek naar nieuw werk om te sparen voor hun droom. Lennie loopt George in de weg en houdt hem op in zijn zoektocht, maar George laat zijn vriend niet zomaar in de steek. De hoop op een betere toekomst is alles wat Lennie kan begrijpen. Lennie kent zijn eigen kracht echter niet en het wordt voor George daardoor steeds moeilijker om zijn vriend te beschermen.

Details
De kracht van Van muizen mensen ligt in het visuele taalgebruik. Oorspronkelijk heeft Steinbeck het als toneelstuk bedoeld, daarom is elke situatie tot in de kleinste details beschreven. ‘De eerste man was klein en vlug, donker van uiterlijk met rusteloze ogen en scherpe, krachtige trekken. […] De eerste man hield stil op de open plek en zijn volger viel bijna over hem heen. Hij zette zijn hoed af, veegde de rand schoon met zijn wijsvinger en sloeg het vocht eraf.’ De eenvoud en de details maken het voor de lezer gemakkelijk zich een voorstelling te maken van de personages en hun omgeving. Het verhaal komt letterlijk tot leven.

Vriendschap
Vriendschap is het thema dat centraal staat in dit werk van Steinbeck. Alleen al vanwege het ontroerende einde zou iedereen dit verhaal moeten lezen. De droom van George kennen we als de typische ‘American Dream’ en de setting van het werk is dan ook typisch Amerikaans. Steinbecks woorden komen natuurlijk het krachtigst over in zijn eigen taal, maar vriendschap is iets dat mensen over de hele wereld kennen en daarom is Van muizen en mensen ook fijn te lezen in een Nederlandse versie. Niets houdt je deze zomer nog tegen om dit pareltje uit te lezen.

[Deze recensie verscheen eerder (2015) op CLEEFT]