Intelligente en complexe verhaallijnen

VoorWaarheid, Peter Temples negende thriller, moet je als lezer flink bij de pinken zijn. Het is opletten geblazen. De Australische auteur schrijft haast filmisch in korte scènes en springt van de ene situatie naar de andere, van heden naar verleden en vice versa. Temple gaat ervan uit dat u als lezer snel schakelt en begrijpt. Hij voelt weinig voor uitleg en alle kans dat u af en toe terugbladert. Het is even wennen, maar als u ruim de tijd neemt en door de eerste complexe hoofdstukken heen leest, wordt uw geduld beloond.

In het prestigieuze appartementgebouw Prosilio Tower wordt het lichaam van een meisje, gevonden. Haar nek is gebroken en ze is bruut verkracht. Het is een raadsel hoe dit kon gebeuren in het hoogbeveiligde luxe complex, vol met hypermoderne maar veelal onverkochte appartementen. De grote financiële belangen zijn voor de directie reden genoeg om het onderzoek van inspecteur Villani, met hulp van diens bazen, flink te dwarsbomen. In een oude loods verderop worden de lijken van zwaar gemartelde mannen gevonden. De martelingen waren zo heftig dat het haast een persoonlijke afrekening lijkt. Ook hier wordt Villani tegengewerkt en zijn meerderen zetten hem zelfs tot ministersniveau onder druk.

Ondertussen branden de bossen in Australië met een ongelooflijke hevigheid. Villani maakt zich zorgen over zijn vader, die weigert zijn boerderij met paarden en het ooit samen geplante bos te verlaten. Via radio- en tv-berichten (fraai vermengd door het verhaal) hoort Villani hoe de brand zijn geboorteplaats Morpeth steeds dichter nadert. Maar terwijl de bevolking wordt geëvacueerd, houdt zijn vader koppig stand. Villani heeft geen prettige jeugdherinneringen. Zijn vader liet hem opdraaien voor de opvoeding van zijn broers en behandelde hem daarbij als een derderangs zoon. Dit blijft aan de hardvochtige Villani vreten. Toch getuigt zijn ongerustheid voor zijn vader van een gevoelige inspecteur. Dit merken we ook aan de bezoeken die hij brengt aan de oude vrouw Rose. Bezoeken die zijn ontstaan door Villanis niet-aflatende schuldgevoel omdat hij oogluikend toekeek bij de moord op haar criminele zoon. Hun gesprekken zijn ontroerende juweeltjes. Een andere narigheid is het slechte huwelijk van de inspecteur en de (opvoed)problemen van zijn kinderen. Vooral de verslaafde Lizzie maakt het hem moeilijk.

In Waarheid worden we heel wat wijzer over het harde bestaan van de politie in Melbourne: het privéleven dat ze niet hebben, de verleidingen en de corruptie, de machteloosheid, de verruwende maatschappij, mensen die om niks verrot worden geslagen, de immense druk, de macht van de politiek en hoge pieten die ver van de werkvloer zitten. Temple verwoordt het mooi en inlevend.
Een opvallende contradictie is Temples taalgebruik. Het soms groffe gevloek en getier in haarscherpe dialogen staat lijnrecht tegenover de prachtig literaire schrijfstijl. Neem bijvoorbeeld: "Het duurde nog een tijdje voordat hij de stilte hoorde ... de stilte zong." en "De geraamtes van drie geplunderde auto's bloedden roest op het beton." Of "De opwarmende dag, de lucht vol elektronische snerpende, knarsende en schetterende klanken." Niet echt thrillerachtig en zeker geen spreektaal, wél pareltjes die Temple hier deponeert. Ik ga niet zeuren over kromme zinnen of opvallende taalfouten zoals 'hadt' en 'mijneed', die vooral de uitgever te verwijten zijn. De 5*-honorering is geheel Temples verdienste.

Temple zei eens in een interview: "Plot en karakter zijn net een Siamese tweeling. Ze zijn zo met elkaar verbonden dat je ze niet van elkaar kunt scheiden. Je hebt de combinatie van beide nodig om een goed verhaal neer te zetten." En zo is het maar net, en Temple kan dit als de beste. Zijn boeken zijn niet voor niets vele malen bekroond en Waarheid was de eerste thriller ooit die de Miles Franklin Literary Award kreeg, de belangrijkste literaire boekenprijs van Australië. In 2012 wordt hier de Deutsche Krimi Preis aan toegevoegd.
Waarheid is een lastig te omschrijven thriller, maar ik probeer het toch: 'Een sensationele en tegenstrijdige mix van een hoogst intelligente schrijfstijl met complexe verhaallijnen, dynamisch vormgegeven, gedoseerde spanning, ongezouten taalgebruik, sterke dialogen, sfeervolle natuurbeschrijvingen, en wat een cadeautje: een literaire thriller van de bovenste plank!'