Kader Abdolah schreef met ‘Salam Europa!’ een heel bijzondere roman

(Deze recensie verscheen al op CLEEFT.nl in oktober 2016)In een interview met Trouw in 2011 antwoordt Kader Abdolah op de vraag: ‘Moet een schrijver een politieke positie kiezen?’ het volgende: ‘Een schrijver moet iets meegeven. Juist door de functie van vermaak – die de literatuur in eerste instantie heeft – heeft de letterkunde de taak om via die weg iets bijzonders mee te geven.’ Dit is precies wat Abdolah met ‘Salam Europa!’ doet. De roman is vooral vermakelijk en avontuurlijk, maar zet je tegelijkertijd aan het denken over Europa.

Sjeed Damal, docent Oriëntalistiek aan de Universiteit van Amsterdam stuit op het reisdagboek van een Perzische sjah , die in de negentiende eeuw door Europa reisde. In ‘Salam Europa!’ brengt hij, samen met zijn studente Iris, de reis van de sjah en zijn karavaan door Europa opnieuw tot leven. De gebeurtenissen in het huidige Europa blijven daarbij niet onbesproken.

HEKAJATS
Abdolah refereert in zijn roman regelmatig naar gebeurtenissen in het heden en verleden van Europa. Dit doet hij door de geschiedenis van Europa te verwerken in zijn hekajats (korte, oosterse fabels, red.), maar ook door Sjeed Damal recente gebeurtenissen in Europa te laten benoemen, zoals de aanslag op Charlie Hebdo. Ondanks de zwarte thema’s die genoemd worden, blijft de roman bovenal vermakelijk door de korte, avontuurlijke en soms zelfs humoristische hekajats: ”De mond van iedereen in Amsterdam stonk, maar de adem van die DDDD was heerlijk. Als je een lekkere mond hebt, mag je best lelijk zijn, volgens ons,’ schreef de sjah later in zijn reisboek.’

UITNODIGING OM NA TE DENKEN
De roman stemt in ieder geval tot nadenken over Europa. Of dat nu komt door de sjah, die aan de ene kant ontwapenend nieuwsgierig is naar Europa, maar tegelijkertijd een wantrouwende dictator is die zijn medereizigers laat vermoorden. Of door Sjeed Damal die met zijn studente Iris een bezoekje brengt aan de wijk Molenbeek in Brussel. Abdolah slaagt erin met zijn fantasie heel veel op te roepen, zonder een scherp standpunt over Europa in te nemen. Met deze roman bewijst hij de kracht van literatuur. Wat de roman in jou oproept, dat kun je het beste zelf ervaren. Laat je hart openen door deze prachtige en intelligente vertelling over Europa.