Makkelijk leesbaar, beladen onderwerp

Hoewel de achterflap doet vermoeden dat het om zware kost gaat, is het boek verrassend toegankelijk en vlot geschreven, ondanks het zware onderwerp. Het smaakvolle omslag toont een dood vogeltje op een bed wat geinterpreteerd kan worden als het verdedigignsmechanisme dat Lydia, de hoofdpersoon, inschakelde wanneer haar vader haar nachtelijk bezocht en wat ze opnieuw toepaste in haar relatie op jongvolwassen leefdtijd. Ook kan het een verwijziging zijn naar Marts manier van zijn frustraties uiten: het martelen van kleine dieren, of naar de prooi die Lydia’s imaginaire vriend de wolf in het hol heeft achtergelaten in de openingsscene.

De titel heeft vooral betrekking op het laatste deel, waarin Mart en Lydia eindelijk ingrijpen, maar ook op eerdere hoofdstukken, waarin Lydia keuzes maakte omwille van haar jongere zusje Saar.
Het verhaal draait om Lydia, die geregeld door haar vader verkracht wordt. Bij haar moeder stuit ze op ongeloof en haar beste vriendin laat haar in de steek nadat ze het grote geheim opbiecht dat ze al jaren met zich meedraagt. Reden genoeg om niemand meer in vertrouwen te nemen. Uit angst voor de gevolgen voor zowel haarzelf als voor de rest van het gezin, verzet Lydia zich niet en spreekt ze verder met niemand over het gebeurde. Mettertijd verdringt ze de herinneringen die pas jaren later weer boven komen door iets wat haar jongere zusje zegt. Tot die tijd kampte Lydia met ernstige nachtmerries die ze neit kon thuisbrengen. Dit verdringen van het verleden was beter tot zijn recht gekomen wanneer het verhaal niet in strikt chronologische volgorde was verteld. Nu opent het boek met een korte scene in het heden om daarna de geschiedenis te vertellen in de volgorde waarin het gebeurd is, waardoor de lezer pas helemaal tegen het einde weer aansluiting vindt met de beginscene. Hier had meer mee gespeeld kunnen worden om het mysterieuzer te maken waar de herinneringen precies over gaan en of ze wel op waarheid zijn gestoeld. Dat omstanders de incestslachtoffers vaak niet geloven en dat de slachtoffers zelf hun herinneringen verdringen wordt wel aangekaart, maar komt in deze vorm niet heel sterk naar voren.

Wat wel erg goed uit de verf komt, is de veilige plek in Lydia’s hoofd waar ze telkens naartoe gaat wanneer ze zich afsluit, het hol in het bos met de wolf, een plek waar ze als kind kwam en die tot haar latere verbazing echt blijkt te bestaan en niet een verzinsel van haarzelf is.

Wat me opviel is dat Lydia erg aandringt bij Saar om haar herinneringen aan haar eigen incestverleden op te rakelen, terwijl Saar hier duidelijk geen behoefte aan heeft en vrij goed lijkt om te kunnen gaan met de flarden herinnering die ze daaraan heeft. Waarom blijft haar oudere zus er zo over doorzagen? Doet ze dat echt uit zorg voor Saar en om die te helpen of helpt ze alleen haarzelf ermee?

Het einde van het boek is bevredigend, maar met de kanttekening dat dit juridisch waarschijnlijk opgevat zal worden als verwaarlozing met dood door schuld tot gevolg. Dit laatste wordt niet expliciet gemaakt, maar is het logische gevolg. Gezien de eerdere bezwaren die de kinderen aandroegen waarom ze hun vader niet de nek om zouden draaien, lijkt dit niet een heel handige oplossing.

Wat ik jammer vond is dat de vader zeer duidelijk als kwaadaardig wordt geportretteerd. Dit strookt niet met het beeld dat Sonja van hem heeft als perfecte echtgenoot. Dat het een monsterlijke man is staat buiten kijf, maar indien er ook een aantal positieve kanten van zijn karakter zichtbaar waren geworden, zou hij een stuk menselijker zijn geweest en de keuzes van Lydia begrijpelijker.

Al met al een prettig lezend boek over een gewichtig onderwerp dat de moeite van het lezen zeker waard is.

Vanwege Saar is uitgegeven door De Klimmend.e Ster, een Zeeuwse uitgeverij die is gespecialiseerd in boeken over maatschappelijk relevante onderwerpen.