De A van Aangrijpend

Van HarperCollins kreeg ik dit recensie-exemplaar opgestuurd, waarvoor veel dank!

Wat een bijzonder boek is dit.
Allereerst zijn hele delen van het boek in de 2e persoon enkelvoud geschreven. 'Je', dus.
De schrijver richt zich tot Hirsch, de overgrootvader van zijn vrouw. Die beste man is in de oorlog omgekomen, vermoord in één van de kampen, als 'voorbeeld'.
De schrijver vertelt hem (en daarmee ook de lezer) hoe het zijn nazaten daarna is vergaan.
Want als zijn eigen zoon hem vraagt, waarom Hirsch gedood is, besluit Simon de hele geschiedenis uit te pluizen.

Verder behelst het boek 29 hoofdstukken; 1 voor iedere letter uit het (Noorse) alfabet.
De A van (o.a.) arrestatie, de B van (o.a.) Bandeklosteret, de C van... enz.

We lezen meerdere kanten van het verhaal; zowel dat van Hirsch' gezin (zijn vrouw Marie en hun kinderen Gerson, Jacob en Lillemor) als dat van Henry Oliver Rinnan, een Noor die niet alleen de kant van de Duitsers koos, maar leider werd van de zgn. Rinnanbende, die berucht stond om het martelen dat zij deden in hun hoofdkwartier 'het Bandeklosteret' aan de Jonsvannsveien 46 in Trondheim.
Dit adres speelt een grote rol in het hele verhaal, en niet alleen als hoofdkwartier.

Ondanks dat Stranger er alle reden toe heeft, zet hij Rinnan niet neer als een door- en door slecht mens. Hij beschrijft ook Rinnans leven van kind tot volwassene, waardoor je een inkijkje krijgt in de onzekerheid die hem uiteindelijk tot de tiran maakte die hij was.

De familie waar Stranger over schrijft, is daadwerkelijk de familie van zijn vrouw. Meerdere generaties, te beginnen met die van Hirsch en Marie, tot aan Strangers eigen kinderen, komen in het boek naar voren. En allemaal worden ze deels gevormd door wat er toen, tijdens de oorlog, gebeurd is.

Ook Henry Oliver Rinnan en zijn bende hebben daadwerkelijk bestaan, en even Googlen op Bandeklosteret leverde mij foto's op van het huis en (PAS OP!) ook van een aantal martelmethodes die er plaatsvonden. Dat laatste had van mij niet gehoeven. Het huis heeft Stranger zo goed omschreven, dat het beeld dat ik ervan had na het lezen, nagenoeg overeenkwam met wat ik later op de foto's zag.

Stranger springt gedurende het boek kris kras door de tijd en de bijbehorende generaties. Een stamboompje voorin het boek was m.i. een prettige toevoeging geweest, omdat ik af en toe toch wel even aan het zoeken was of we het nu over schoondochters of kleindochters, zussen of tantes hadden.

Verder heeft deze auteur een meeslepende schrijfstijl, als lezer voel je mee met de personages, kun je met ze lachen en met ze huilen en wordt je je er weer even wat bewuster van dat deze verschrikkelijke periode nog altijd gevolgen heeft.

'In de Joodse traditie wordt gezegd dat een mens twee keer sterft. De eerste keer als het hart stopt met slaan en de hersenactiviteit stopt, als in een stad waar de elektriciteit uitvalt.
De tweede keer is als de naam van de dode voor de laatste keer gezegd, gedacht of gelezen wordt, vijftig of honderd of vierhonderd jaar later. Want dan pas is diegene echt weg, weggestreept uit het leven op aarde.'(p.6)
Blijf hun namen noemen.

4,5 duim