Niet echt spannend, maar wel kleurrijk

De Kroaat Goran Tribuson begon al in de jaren zeventig van de vorige eeuw met schrijven, nadat hij was afgestudeerd in literatuur- en filmwetenschappen. Hij was in die tijd aangesloten bij een groep schrijvers van fantastische verhalen. Via verschillende genres kwam hij uiteindelijk uit op de serie misdaadromans met politie-inspecteur Nikola Banic in de hoofdrol. Tribuson woont in Zagreb, waar hij ook werkt als hoogleraar scenarioschrijven aan de Film- en Toneelacademie. Hij is lid van de Kroatische Academie van Kunst en Wetenschappen, en dat is daar de hoogst haalbare eer voor wetenschappers en kunstenaars. Het grijze gebied, de tweede zaak van de politie-inspecteur Banic, verscheen in Kroatië al in 2001.

De van Lidija gescheiden en aan de alcohol geraakte inspecteur Banic heeft, vanwege zijn gedrag, een beschadigd imago. Toch wordt hij naar de spoordijk gestuurd als daar twee lichamen zijn gevonden. Een foto in het plaatselijke dagblad alarmeert Mateja Gaspar omdat ze de avond ervoor een van hen in een bar heeft ontmoet. Na een paar drankjes heeft ze hem meegenomen naar haar woning. Het blijkt Bruno Keller te zijn, en die bleef tegen haar maar roepen dat hij aan een paar gekken was ontsnapt. Als Mateja na haar bezoek aan het politiebureau weer thuiskomt, is er bij haar ingebroken. Inspecteur Banic vermoedt dat de vermoorde man in Mateja’s woning misschien iets verstopt heeft dat voor andere mensen wellicht belangrijk is. Eigenwijs als hij is, negeert hij zijn superieur en start zijn eigen onderzoek. Die ongehoorzaamheid levert hem een schorsing op maar ook die belet hem niet zijn onderzoek voort te zetten.

Het grijze gebied is een origineel politieverhaal waarin de norse en bijna onuitstaanbare inspecteur Banic door zijn gedrag en eigenwijze optreden alle krediet heeft verspeeld bij zijn collega’s en leidinggevenden. Het is dezelfde eigenwijsheid die het verhaal aantrekkelijk en verrassend maakt. Strijdend tegen de bestaande hiërarchie die destijds ook wel communistische trekken vertoonde, oogst Banic respect voor de manier waarop hij tussen de machtsvelden door laveert en toch zijn gang gaat.

Het grijze gebied is een politieroman die zich in en rond Zagreb afspeelt en de lezers veel meegeeft over de stad, haar volk en cultuur. Tribuson hecht waarde aan karakter- en sfeerbeschrijvingen. Hij maakt veelvuldig gebruik van voetnoten om uitleg te geven over talloze zaken, gaande van de ligging van een bepaalde straat of gebouw tot specifieke Kroatische gerechten. Je waant je soms in een toeristische stedengids. Wat daar nog wel aan ontbreekt, is een diepere toelichting over de fysieke schoonheid of de historische waarde. Hij neemt ook royaal de tijd (en de ruimte) om de tegenstellingen tussen de diverse bevolkingslagen weer te geven. Een aardigheidje zijn de kleine illustraties aan het begin van ieder hoofdstuk die steeds een band hebben met de inhoud.

Dat veelkleurige palet van onderwerpen drukt het thrilleraspect te vaak weg. Daarmee is Het grijze gebied geen echt spannend maar eerder een kleurrijk verhaal geworden, waarin oppervlakkige aandacht aan veel Kroatische zaken wordt besteed, echter op een manier die niet goed in balans is met de primaire verhaallijn. Dat past wel naadloos binnen het brede spectrum van de auteur, maar ontneemt een spannend verhaal het strakke en snelle wat het nu eenmaal nodig heeft.