Een andere wereldorde na WO II

Philip Kindred Dick (1928-1982) was een auteur van SF-verhalen die in zijn tijd een cultheld was. Enkele van zijn verhalen zijn verfilmd. De bekendste daarvan zijn “Blade runner”, “Total recall” en Minority report”.
Zijn boek “The man in the high castle” uit 1962 werd in 1963 in Amerika bekroond met de belangrijke Hugo Award.
In mei 2016 werd het boek in Nederland uitgegeven onder de letterlijk vertaalde titel “De man in het hoge kasteel”.

Het boek is gebaseerd op een dystopie: een denkbeeldige samenleving met louter akelige kenmerken. Duitsland en Japan hebben de Tweede Wereldoorlog gewonnen en heersen over de wereld. Zij hebben de bewoners van Afrika uitgeroeid en hebben de Verenigde Staten bezet. De Duitsers heersen over de oostkust, de Japanners over de westkust. Daartussen is een bufferzone gecreëerd.
In het verhaal is de rode draad het door de mysterieuze schrijver Hawthorne Abendsen geschreven boek “De sprinkhaan sleept zich voort” waarin WO II anders is afgelopen. Deze Abendsen is de “man in het hoge kasteel”. Voordat hij daadwerkelijk ten tonele verschijnt, is er al veel gebeurd.
Robert Childan, die in kunst handelt onder de naam American Artistic Handcrafts, krijgt problemen met meneer Tagomi Nobusuke, wiens bestelling niet op tijd kan worden geleverd.
Frank Frink, een jood die oorspronkelijk Fink heette maar uit angst voor ontdekking van zijn achtergrond zijn naam heeft veranderd, gaat een samenwerking aan met Ed McCarthy teneinde hedendaagse kunstvoorwerpen te produceren. Zijn vrouw Juliana is judolerares en heeft een wonderlijke affaire met de criminele Joe Cinnadella die nogal onverwacht eindigt. Intussen heeft Childan een oogje op echtgenote Betty van een van zijn belangrijkste klanten.
Zeer verschillende personages wandelen door het verhaal. Zo zijn er de Duitse consul Freiherr Hugo Reiss, de SD-chef Kreuz vom Meere, de opmerkelijke Baynes alias Wegener en de Japanse generaal Tedeki.
De aankondiging van de geheime operatie “Paardenbloem” brengt de lezer in spanning, doch er gebeurt vervolgens niets van betekenis meer op dit front.
Aan het slot van het verhaal ontmoet Juliana de schrijver Abendsen. Maar wat levert het uiteindelijk op?

Philip Dick had in “De man in het hoge kasteel” een vlotte pen. Sommige karakters komen volledig tot leven, andere blijven wellicht ongewild vrij oppervlakkig. De schrijfstijl is goed: gemakkelijk leesbare zinnen zonder lastige woorden maken het de lezer eenvoudig. De beschrijvingen van de gebeurtenissen zijn veelal tamelijk beeldend, maar soms blijft het wat vaag.
De verhaallijnen zijn mooi en vormen tezamen een toegankelijk en onderhoudend boek. Toch zullen sommige lezers aan het eind achterblijven met het gevoel dat in de bijzondere fundamenten van het verhaal (een andere wereldorde, een geheime operatie, een intrigerend boek van Abendsen) meer had gezeten. De invloed van de andere machtsverhoudingen zijn in het dagelijkse leven in de Verenigde Staten nauwelijks voelbaar. De bedoelde geheime operatie had vérstrekkende gevolgen kunnen hebben bij ontdekking en/of uitvoering. De inhoud van het boek “De sprinkhaan sleept zich voort” komt nauwelijks aan bod. De intriges worden maar beperkt gehanteerd en uitgewerkt.
Anderzijds is dat ook de charme van het boek. Er wordt nogal wat overgelaten aan de fantasie van de lezer. Wellicht openbaart zich op dit punt de SF-achtergrond van de schrijver. In dat genre viert de fantasie immers hoogtij.
“De man in het hoge kasteel” is geen SF-boek. Elementen van echte science fiction komen niet aan de orde. De bedachte andere wereldorde kan niet als zodanig worden beschouwd.

Het boek staat zeker niet bol van de spanning. Het is lezenswaardig en staat garant voor een flink aantal uren van aangename verpozing in een bedachte wereld. Je moet er niet aan denken dat het zo zou zijn gelopen!

Het boek krijgt drie krachtig stralende sterren.