Onderzoek naar een oorlogsdrama

In het boek met de opvallende titel “En wat heeft dat met mij te maken?” beschrijft Sacha Batthyany zijn zoektocht naar aanwijzingen over de toedracht van een drama waarbij zijn oudtante Margit Battyany-Thyssen in maart 1945 betrokken was.
Althans, de tekst op de achterflap wekt de suggestie dat dit mysterie in het boek ontrafeld gaat worden.

Tijdens een feest op het kasteel van Margit in Rechnitz worden in de directe nabijheid van het kasteel door gasten van het feest 180 joden vermoord die staan te wachten op deportatie. Vermoedelijk is SS Hauptscharführer Franz Podezin de aanstichter van deze weerzinwekkende actie.

Battyany beschrijft zijn onderzoek naar de achtergronden van en de waarheid achter dit verhaal. De naspeuringen voeren hem naar diverse landen waar hij (nazaten van) mensen spreekt die een rol in deze kwestie speelden of leken te spelen. Daarbij ontdekt hij nare dingen over zijn grootouders Maritta en Féri. De moord op de Joodse familie Mandl in een kasteel van de familie in het Hongaarse plaatsje Sárosd die gemakkelijk voorkomen had kunnen worden, wordt welhaast een rode draad in het boek. Het epos van Agnes die in concentratiekamp Auschwitz terechtkomt en dat overleeft, speelt ook een rol. Sacha spoort een dochter van Agnes op in Buenos Aires en reist daarnaartoe om haar verhaal te horen.

Battyany heeft een vaardige pen en zijn taalgebruik is vrijwel onberispelijk.
Het verhaal doet enigszins verbrokkeld aan. Dat wordt mede veroorzaakt door de vele reizen van de schrijver die soms nogal summier worden beschreven. Daardoor zijn de situatietekeningen lang niet altijd volledig. Ook diverse karakters in het boek komen niet geheel tot wasdom. Wellicht wordt dat veroorzaakt door de wens van de schrijver om de geschiedenis geen geweld aan te doen en zich strikt te beperken tot de feiten.

Anders dan de tekst van de achterflap suggereert, komt er helaas nauwelijks iets nieuws over de tragische gebeurtenis bij het kasteel van Margit naar voren. Wat dat betreft is een citaat uit het boek waarin de auteur dit als het ware voorvoelt, veelzeggend:

“Levert het iets op? Dit was de stem van mijn vader. Nee, natuurlijk levert het niets op, brulde ik terug. In vergelijking met de ontdekking van het antibioticum levert het niets op.”

Tegen het einde van het lange tijd enigszins kabbelende verhaal stelt de schrijver in korte tijd een paar belangrijke vragen over de zin van het bestaan aan de orde. Nadat de lezer lange tijd een stuurloos gevoel heeft gehad, maakt dat wel het nodige goed.

“En wat heeft dat met mij te maken?” is een lezenswaardig boek dat echter niet de spanning en onthullingen brengt die de lezer zou verwachten na het lezen van de tekst op de achterflap.

Het boek krijgt drie sterren.