De relatief onbekende Führer

De Britse historicus Barry Turner schreef onder de titel “De laatste dagen van het Derde Rijk” een indrukwekkende geschiedkundige verhandeling over Karl Dönitz, de relatief onbekende opvolger van Adolf Hitler als Führer na diens overlijden.
Dönitz was ten tijde van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bevelhebber van het omvangrijke onderdeel onderzeeboten (U-boten) van de Duitse Kriegsmarine.
Dat legeronderdeel was een uiterst efficiënte oorlogsmachine. De U-boten waren in die periode verantwoordelijk voor het tot zinken brengen van talloze oorlogsschepen en koopvaardijschepen van de geallieerden en van derden die zorgden voor bevoorrading van de geallieerden. Het totale tonnage van de schepen die meedogenloos “naar de kelder werden gestuurd”, was zeer groot.
Een van de grootste koopvaardijschepen die tot zinken werden gebracht, was de “Empress of Britain” die 43.200 ton mat.
Dönitz maakte een flitsende carrière in het Duitse leger en bracht het tot grootadmiraal en vertrouweling van Hitler.

Turner geeft mede aan de hand van ooggetuigenverslagen en dagboekfragmenten een minutieus verslag op strikt zakelijke toon van de gebeurtenissen in WO II waarin Karl Dönitz direct of indirect een rol speelde. Ook de gang van zaken bij de capitulatie van Duitsland komt uitvoerig aan de orde. Hoofdrolspelers daarbij waren veldmaarschalk Montgomery en de Duitse generaal Von Friedeburg (what’s in a name!).

Als vanzelfsprekend eindigt het verhaal bij het proces van Neurenberg waarin Dönitz niet ter dood werd veroordeeld omdat hem juridisch geen zware oorlogsmisdaden konden worden aangerekend. Hij had –het klinkt voor de juridische leek uitermate opmerkelijk over iemand door wiens toedoen tienduizenden doden op zee vielen doordat schepen werden getorpedeerd- oorlog gevoerd binnen de regels van het internationale recht. Daarnaast was hij nimmer actief betrokken in de vreselijke plannen van Hitler. Dönitz werd wel veroordeeld tot een gevangenisstraf. In 1956 werd hij vrijgelaten uit de Spandau-gevangenis. Hij overleed in 1980.

Barry Turner heeft een vlotte pen waarmee hij in toegankelijke taal op zakelijke wijze het wel en wee in de breedste zin des woords van Dönitz in de Tweede Wereldoorlog beschrijft. De lezer moet geen geromantiseerd verhaal verwachten. Het boek is een grondig gedocumenteerd stuk geschiedschrijving.

Opmerkelijk is dat de bijgeleverde bladwijzer het opschrift “Meer boek voor mannen” draagt. Dat geeft terecht aan dat de doelgroep van het boek wellicht enigszins beperkt is. Het verhaal zal zonder twijfel gemiddeld bezien mannen meer aanspreken dan vrouwen. Bovendien is een sterk ontwikkelde historische interesse bij de lezer vereist. Voor dezen is het boek zeer lezenswaardig. Een waardering in sterren van dit boek is dan ook niet gericht op het grote lezerspubliek maar op diegenen van wie wordt verondersteld dat zij het boek met interesse en mogelijk genoegen zullen lezen.

Alsdan krijgt het prachtig uitgevoerde boek vier sterren.