Remise

Martin Cruz Smith, schrijver van De geest van Stalin, is in 1943 geboren. Ondanks zijn voorkeur voor het schrijven van romans, gelegen in de voormalige Sovjet Unie, is Martin een echte Amerikaan. Voor het schrijven van zijn grote doorbraak Gorki Park is hij regelmatig naar Moskou afgereisd en las hij Russische kranten. Door het succes van dit boek, is hij deze methode van uitgebreid onderzoek, in zijn verdere carrière blijven gebruiken. Martin Cruz Smith heeft ook een aantal romans op zijn naam staan, die zich op andere locaties afspelen. Zijn uitgever en zijn lezers verwachten echter regelmatig een nieuw verhaal met in de hoofdrol Arkadi Renko, inspecteur te Moskou.

De geest van Stalin, het vijfde boek met de populaire Russische agent als hoofdpersoon, speelt zich af in het huidige Moskou. Arkadi Renko wordt, om onrust onder de bevolking te voorkomen, door zijn superieuren naar het metrostation gestuurd. De geest van Stalin is hier waargenomen. Tegelijkertijd vraagt een oud schaakmeester om zijn bescherming, is zijn pleegzoon verdwenen, wordt hij verlaten door zijn vriendin en krijgt hij te maken met corruptie van collega’s. Kortom, een ‘gemoedelijke’ periode in het leven van een inspecteur op leeftijd. Als hij ook nog zwaar gewond raakt, wordt het zelfs voor Arkadi teveel. Hij accepteert een nieuwe functie in Tver, het vroegere Kalinin. Maar, zoals verwacht mag worden, alle intriges en al zijn problemen verhuizen mee naar zijn nieuwe woonplaats.

De schrijver schetst een goed beeld van het nieuwe Rusland, met veel aandacht voor Arkadi Renko en de overige personen. Arkadi is het grote voorbeeld van de held tegen wil en dank. Ondanks veel persoonlijke tegenslag blijft hij zich in de bestrijding van het onrecht vastbijten. Als hij zwaar gewond in het ziekenhuis ligt, krijg je in de vorm van flashbacks, een blik op zijn verleden. De oude Sovjet Unie en vooral zijn vader, zijn sterk bepalend geweest voor de vorming van zijn cynisch karakter. Het wispelturig karakter van zijn vriendin Eva komt ook uitgebreid aan bod. Gevormd door haar werk in Tsjetsjenië kampt ook zij met een groot trauma.
Als de schrijver het blootleggen van de massagraven in Tver beschrijft en daarbij tevens vertelt hoe het overgrote deel van de lijken daar is terechtgekomen, lopen de rillingen over je rug.

Als spannende thriller valt De geest van Stalin misschien wat tegen. Echt spannend wordt het niet en veel verrassingen zijn er ook niet. Toch boeit het boek van begin tot eind. De perfecte karakterbeschrijving en de geschiedenis van het oude, en een beeld van het nieuwe, Rusland maken grote indruk.