Een roman die als partituur hemel en hel samenbrengt

De historische familieroman 'Het achtste leven' is geschreven door Nino Haratischwili, die momenteel woont en werkt als toneel- schrijver en regisseur in Hamburg. Ze schrijft al sinds haar twaalfde zowel in het Duits als in het Georgisch. In 2015 won ze de Anna Seghersprijs en de Literatuurprijs van de Kulturkreis der Deutschen Wirtschaft en in 2016 de Georgisch Duitse Cultuurprijs en de PEN Translates Award 2016.

Het achtste leven is de derde roman van Haratischwilis hand, maar is de eerste waarmee ze de Nederlandse grens overgaat. Het verhaal beschrijft de acht levens uit één familie, tegen een Georgische politieke achtergrond van de 20ste eeuw. Doordat het meerdere generaties beschrijft tegen de realistische achtergrond van politieke ontwikkelingen in Georgië geeft dit boek een mooie spiegel van deze, toch wel cruciale periode in de Europese geschiedenis, met de opkomst en ondergang van de Sovjet-Unie, de bloedig neergeslagen demonstraties, de burgeroorlogen, het wegvallen van het IJzeren Gordijn, de perestrojka, Tjernobyl, de K 19 duikbootramp en nog veel meer geschiedschrijving komt aan de orde. Desondanks leest het niet als een geschiedenisboek maar als een familieverhaal dat je, met de 1276 bladzijden, tot de onmogelijke opgave dwingt, om maar verder te willen lezen.

Het verhaal is eigenlijk een lange brief, geschreven door, de soms wel alwetend lijkende, vertelster Nitsa die deze schrijft aan haar nichtje Brilka, de laatste telg uit deze familiesage. De vraag waarom deze brief aan Brilka wordt geschreven houdt je het hele boek in zijn greep, pas op het eind kan je deze loslaten en valt deze als een mooi verhaal in elkaar. De opbouw van het verhaal is op een bijzondere wijze weergegeven. In de proloog die als partituur wordt geschreven, worden alle verschillende verhalen, kort achter elkaar belicht. Als in een muziekstuk, vormen alle afzonderlijke koorden een prachtig geheel, zonder dat er prijs wordt gegeven waar de rest van het verhaal naartoe gaat. Daarna worden alle personen die belangrijk zijn in het verhaal, als in een aria, in een wat uitgebreider context, met het desbetreffende tijdsbeeld op de achtergrond, uitgelicht.
Het verhaal zit, vooral in het begin vol met symbolieken, verwijzingen naar klassieke ballet- en muziekstukken als naar goden. Zo is er de chocoladedrank die een prominente rol in het verhaal inneemt die doet denken als iets vergelijkbaars met de appel van de kennis van het goed en kwaad in het hof van Eden. Maar ook in de namen van de vertelster Nitsa, wat ‘Hemel’ betekent en haar zus Daria, waarin het woord ‘aria’ of te wel ‘chaos, hel’ ligt besloten. Deze twee grote tegenstrijdigheden kom je in het hele verhaal overal tegen waarbij de strijd om vrijheid wel de grootste opvallende is. Het achtste leven gaat over een land en zijn bewoners die willen loskomen, loskomen van de ijzeren greep van dictatuur, oorlog, van pijn, verdriet, familiebanden, de strijd om geliefd te worden. Waarbij één land en één familie centraal staan, die synoniem aan elkaar, een persoonlijke strijd leven.

'Met een werkelijk indrukwekkende wijsheid, Brilka, had Vadertje Rusland besloten zijn kleine, recalcitrante en iets te verwilderde zoon Georgië voortdurend in al zijn zwakheden te stijven en die tot sterke kanten proclameren, tot de zoon plezier in zijn rol begon te krijgen en geloofde dat hij zijn vader te slim af was geweest en zich van zijn macht had bevrijd, terwijl hij over het hoofd zag hoezeer hij - in zijn poging door zijn vader liefgehad en geprezen te worden - zich voor diens liefde prostitueerde.

Wat zou mijn ziel nog van vlinders dromen!
Het wordt tijd om nu tot rust te komen…
Sloetsjevski'

Blz: 691

Doordat elk hoofdpersonage zo bij zijn eigen verhaal en tijdsbeeld hoort, zijn er verschillende soorten verhalen die verteld moeten worden. Welke kan resulteren dat het ene hoofdstuk je meer aanspreekt dan het ander. Maar omdat de fictieve personen in het verhaal, door de auteur zo realistisch zijn neergezet dat het lijkt alsof ze echt geleefd hebben. Krijgt Het achtste leven van mij 4 sterren.