Wees onzichtbaar

'We moesten geduld hebben, hield ik mezelf voor. We moesten geduld hebben en doorstaan wat op ons afkwam. Het had geen zin om weg te lopen voor de pijn, we konden nergens heen. En als het ons te veel werd, moesten we onzichtbaar zijn.’

In Nederland heeft vader Harun Mutlu een flat en een uitkering geregeld waardoor moeder Asena met hun twee kinderen Metin en Nevra uit Hamburg-Duitsland kunnen vertrekken.
Het is 1983 in de Bijlmer-Amsterdam.
Terwijl moeder de vrede probeert te bewaren drinkt en vergokt vader de uitkering, moeder moet bedelen om huishoudgeld en de kinderen proberen uit angst voor de meedogenloze vader onzichtbaar te blijven.



Ik heb 'Wees onzichtbaar' ervaren als het lezen in een avontuurlijk, rijk boek, een soort van jongensboek waarin Metin gevolgd wordt vanaf zijn aankomst in Nederland. Hij moet er zijn eigen weg zien te vinden, hij ontdekt er vrienden en is gast in warme gezinnen, de basisschool doorloopt hij tamelijk moeiteloos maar op de middelbare school gaat het mis en zijn zelfbeeld wankelt.

'ik had nergens talent voor, ik was een eenvoudige jongen uit een problematisch gezin, een gekwelde tiener uit de Bijlmer die op de verkeerde school was beland en nu dolende was'.
Pas veel later zal ontdekt Metin
'Ik moet me meer laten zien.'
Maar dan is er al de Bijlmerramp geweest en heeft hij zijn diploma van vwo op zak, studeert zijn zus en heeft moeder een goede functie in het AMC. De Bijlmer is dan al een desolate plek geworden.
'De meeste appartementen op onze verdieping stonden nu zelfs leeg en er was niets meer over van de levendige en drukbevolkte flat van mijn jeugd - De leegte en de stank overheersten nu en de trappenhuizen waren steeds meer onbegaanbaar gebied geworden.'
Later als de situatie thuis escaleert worden er keuzes gemaakt en kunnen ze eindelijk ontsnappen aan de tirannieke vader Harum: ‘een profiteur die alleen voor zichzelf leeft en met niemand rekening houdt.'

Schrijver en verhalenverteller Murat Isik schetst in 'Wees onzichtbaar' een zeer levendig beeld van de Bijlmer en omgeving, allerlei kleurrijke mensen uit verre landen, allerlei rassen, verschillende religies en culturen passeren de revue. De tijdgeest is op herkenbare wijze in het verhaal verweven, de tv beelden van de Bijlmerramp komen vanzelf naar boven want ik lees dat 'de geschiedenis van de Bijlmer zou herschrijven met inktzwarte letters die stonken naar kerosine, roet en verkoold mensenvlees.' maar ook de tijd van Nintendo 'super Mario' en 'de zwarte markt' in Beverwijk ‘Twin peaks’ en sportjournalist 'Ben de Graaf’ en ‘zevenkruidenshampoo van Schwarzkopf’ spreken tot de verbeelding.

Een stevige roman over een verscheurd Turks gezin met een gewelddadige vader en een kleine jongen die zich moet ontworstelen aan kwelgeesten en later aan de verpauperde Bijlmer.

Claar van Lieshout 2 augustus 2017